استاد تفسیر قرآن با اشاره به آیه ۱۴ سوره حدید گفت: «وَ غَرَّکُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ و شیطان شما را به خدا فریب داد.»، «غَرَّکُمْ» به معنای «فریب دادن» است، در آیه گفته شده شیطان شما را به خدا فریب داد، اینکه شیطان انسان را از طریق خدا فریب بدهد بدین معناست که شیطان برای انسان القا میکند که خداوند بسیار رحیم و بخشنده است و کسی را عذاب نمیکند.
شیطان انسان را از طریق خداوند فریب میدهدبه گزارش ایکنا از همدان، حجتالاسلام حسین ثروتی، پژوهشگر و استاد تفسیر قرآن در چهارمین جلسه تفسیر سوره حدید امروز، ۱۴ اسفندماه با اشاره به آیه ۱۲ این سوره «يَوْمَ تَرَى الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ يَسْعَىٰ نُورُهُمْ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَبِأَيْمَانِهِمْ بُشْرَاكُمُ الْيَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا ۚ ذَٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ(ای رسول ما یاد آر) روزی که مردان و زنان مؤمن شعشعه نور ایمانشان پیش رو و سمت راست آنها بشتابد(و آنان را مژده دهند که) امروز شما را به بهشتی که نهرها زیر درختانش جاری است بشارت باد که در آن بهشت جاودان خواهید بود. این همان سعادت و فیروزی بزرگ است.» اظهار کرد: از پیامبر(ص) نقل شده است که در قیامت اگر به جهنمیان گفته شود به تعداد ریگهای جهنم در آن بمانید و سپس از آن خارج شوید جهنمیان مسرور میشوند چرا که عذاب در جهنم بسیار سخت و شدید است از اینرو آیه پرداختن به آخرت توسط زنان و مردان مؤمن را پیروزی بزرگ میداند.
مقامات معنوی بین زن و مرد تفاوتی ندارد
وی با تأکید بر اینکه قرآن کریم صفات خوب مانند ایمان، صبر، صداقت، حفاظت و ذاکر بودن و ... و مقامات معنوی را ویژه هم زنان و هم مردان بهکار میبرد، بیان کرد: مقامات معنوی بین زن و مرد تفاوتی ندارد حتی صفات مذمومی چون نفاق هم ویژه زنان «منافقات» و هم ویژه مردان «منافقین» در قرآن استفاده شده است، لذا تنها تفاوت زن و مرد از منظر خداوند تنها تفاوت در جسم است.
ثروتی با بیان اینکه برخی تصور دارند بانوان یک پله از آقایان پایینتر هستند، ابراز کرد: در قرآن آیه یا عبارتی مبنی بر اینکه زن به یک مقام معنوی نتواند دست یابد وجود ندارد.
این استاد تفسیر قرآن با اشاره به آیه ۲۲ سوره نمل «فَمَكَثَ غَيْرَ بَعِيدٍ فَقَالَ أَحَطْتُ بِمَا لَمْ تُحِطْ بِهِ وَجِئْتُكَ مِنْ سَبَإٍ بِنَبَإٍ يَقِينٍ پس از اندک مکثی هدهد حاضر شد و گفت: من به چیزی که تو از آن(در جهان) آگاه نشدهای خبر یافتم و از ملک سبا تو را خبری راست و مهم آوردم»، گفت: در این آیه هدهد پرنده حضرت سلیمان از مسئلهای آگاه شد که سلیمان از آن بیخبر بود، پیام آیه این است که باید به سخنی که شخص میگوید توجه کنیم نه به مقام و مدرک او، آنچه که در جامعه امروز ما به آسیب تبدیل شده است، مدرک گرایی است، گاهی ممکن است یک فرد عامی از نظر ما که سوادی ندارد سخنی نغز بگوید، در آن صورت سخن را باید از او پذیرفت.
ثروتی با اشاره به آیهای از سوره حدید «يَوْمَ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ لِلَّذِينَ آمَنُوا انْظُرُونَا نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِكُمْ قِيلَ ارْجِعُوا وَرَاءَكُمْ فَالْتَمِسُوا نُورًا باز آن روز مردان و زنان منافق به اهل ایمان گویند: مشتابید و به ما فرصتی دهید تا ما هم از نور شما روشنایی برگیریم. در پاسخ به آنها گویند واپس گردید و از آنجا نور طلبید»، گفت: منافقان در قیامت با دیدن نور مؤمنان اجازه میخواهند که آنها هم از این نور بگیرند و در جواب آنها خدا میگوید اگر میتوانید به دنیا برگردید، یعنی نور از قبل و در دنیا باید آورده میشد.
وی افزود: این نور به ظاهر نور است و در باطن رحمت است، در این حال دیواری بین مؤمنان و منافقان زده میشود که افرادی که در داخل این دیوار یا محوطه قرار میگیرند مشمول رحمت خدا و افراد خارج از آن مورد عذاب هستند.
«ندا» به معنای صدا زدن از راه دور و با صدایی بلند است
ثروتی با بیان اینکه «ندا» به معنای صدا زدن از راه دور و با صدایی بلند است، توضیح داد: در ابتدای آیه ۱۴ این سوره آمده است «يُنَادُونَهُمْ أَلَمْ نَكُنْ مَعَكُمْ ۖ باز منافقان(بهشتیان را) ندا کنند که آخر نه ما هم با شما بودیم؟» که مومنان در پاسخ آنها میگویند «بلی» یعنی چرا با ما بودید.
وی توضیح داد: «وَلَٰكِنَّكُمْ فَتَنْتُمْ أَنْفُسَكُمْ وَتَرَبَّصْتُمْ وَارْتَبْتُمْ وَغَرَّتْكُمُ الْأَمَانِيُّ حَتَّي جاءَ أَمْرُ اللَّهِ وَ غَرَّکُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ شما خود را فریب دادید و هلاک کردید، چون همواره در انتظار گرفتاری برای دین و اهل آن بودید، و در حقانیت دین شک داشتید و آرزوهای دور و دراز شما را مشغول نمود، تا آنکه امر خدا مبنی برموت شما فرا رسید و شیطان شما را به خدا فریب داد.»، «غَرَّکُمْ» به معنای «فریب داد» در آیه گفته شده شیطان شما را به خدا فریب داد اینکه شیطان انسان را از طریق خدا فریب بدهد بدین معناست که شیطان برای انسان القا میکند که خداوند بسیار رحیم و بخشنده است و کسی را عذاب نمیکند.
وی ادامه داد: در آیه ۴۹ سوره حجر خداوند میگوید «نَبِّئْ عِبَادِي أَنِّي أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِيمُ (ای رسول ما) بندگان مرا آگاه ساز که من بسیار آمرزنده و مهربانم.» اما در ادامه و آیه بعدی ۵۵ حجر میفرماید « وَأَنَّ عَذَابِي هُوَ الْعَذَابُ الْأَلِيمُ و نیز عذاب من بسیار سخت و دردناک است» خداوند رحیم و بخشنده است اما اگر بخواهد عذاب کند بسیار سختگیر است.
ثروتی با اشاره به انواع سوال در قرآن ابراز کرد: در قرآن دو نوع سوال مطرح میشود یکی سوال استفهامی و دیگری سوال توبیخی، در آیه «لَا يُسْأَلُ عَمَّا يَفْعَلُ وَهُمْ يُسْأَلُونَ و او بر هر چه میکند بازخواست نشود ولی خلق از کردارشان بازخواست میشوند.» (۲۳/انبیاء) سوالی که در این آیه مد نظر است توبیخی است، اینکه خداوند برای کارهایش توبیخ نمیشود اما انسان به سبب اعمالش مورد خطاب و توبیخ قرار میگیرد. در آیه « يُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِيمَاهُمْ فَيُؤْخَذُ بِالنَّوَاصِي وَالْأَقْدَامِ (آن روز) بدکاران به سیمایشان شناخته شوند، پس موی پیشانی آنها را با پاهایشان بگیرند (و در آتش دوزخ افکنند.)» (الرحمن/۴۱) از مجرمان سوال نمیشود که آیا ایمان داشتهاند یا آیا اهل نماز بودهاند یا خیر؟ چراکه آنها از سیمایشان شناخته میشوند.
وی تأکید کرد: از خداوند سؤال توبیخی نمیشود و از انسانها سؤال استفهامی نمیشود.