با شیوع ویروس کرونا، یکی از نخستین صنایع آسیب‌دیده در همدان، صنعت گردشگری بود که چندسالی از هدف گردشگری به مقصد گردشگری تبدیل شده بود.

به اعتقاد کارشناسان، مشکلاتی که این ویروس برای صنعت گردشگری همدان به وجود آورد به مراتب گسترده‌تر و کاری تر از سایر صنایع بود؛ چرا که گردشگری به عنوان یک صنعت جدید در این استان شناخته می شود و فعالان این عرصه هنوز جایگاه شغلی مستحکمی ندارند.

اقدامات دولت تدبیر و امید در همدان در حوزه گردشگری  از سویی و میزبانی چهلمین اجلاس جهانی گردشگری (UNWTO) یعنی بزرگترین رویداد گردشگری جهان در سال ۲۰۱۸ میلادی از سوی دیگر زمینه آن را فراهم کرد تا این استان که پیشتر عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین را کسب کرده بود، پرچمدار گردشگری ایران در جهان باشد.

اما این همه تلاش زمان کوتاهی را برای اقبال گردشگری همدان رقم زد و در ۲ سال گذشته گردشگری همدان با پشت سرگذاشتن سیل فرودین ماه ۹۸ و پدیدارشدن ویروس کرونا، دستخوش بحران شده و خسارات فراوانی را متحمل شود.

در همین راستا مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) شعبه همدان دومین نشست تخصصی «کرونا و ‌کسب و کارهای آسیب دیده» این بار با محوریت گردشگری را با حضور فعالان گردشگری تشکیل داد و به بررسی گردشگری همدان به حین و پس از کرونا پرداخت.

زهر کرونا بر پیکر گردشگری همدان

معاون گردشگری شرکت سیاحتی علیصدر روز چهارشنبه در این نشست عنوان کرد: پیش‌بینی می‌شود کاهش ۳۰ درصدی را در حوزه گردشگری طی چند سال آینده داشته باشیم.

مسعود ملکی افزود: کرونا موجب خسارت زیادی در حوزه گردشگری شد و سازمان جهانی گردشگری طی بیانیه‌ای اعلام کرد ویروس کرونا بین پنج تا هفت سال آینده نیز خسارت خود را به گردشگری وارد خواهد کرد.

وی با بیان اینکه در علیصدر اگر ۳۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل درآمد داشته باشیم امری مطبوب است، گفت: شورای جهانی گردشگری اعلام کرده است که اقتصاد جهانی با تهدید روبرو است.

ملکی با بیان اینکه کشور در تحریم گردشگری است و این موضوع را نمی‌توان زیاد به کرونا ربط داد خاطرنشان کرد: متاسفانه آمار استقبال از گردشگری کشور پایین است که باید به این بخش توجه بیشتری شود.

وی با بیان اینکه تحریم گردشگری ضربات زیادی به شرکت علیصدر وارد کرده است یادآور شد: یکی از راهکارها حمایت بخش دولتی است و برای مثال اعطای وام شاید گره‌گشا نباشد اما دلگرم‌کننده است.

ملکی گفت: بخشودگی مالیاتی و عوارض، تداوم ماندگاری فعالیت تاسیسات گردشگری را در پی خواهد داشت.

وی با بیان اینکه در خانه ماندن پیامدهای زیادی از جمله افسردگی را به دنبال دارد تاکید کرد: باید در ایام کرونا برای رونق گردشگری، طرح گردشگری محلی و داخلی را اوج دهیم و تقاضا داریم برای جلوگیری از افسردگی شهروندان گردشگری داخلی داشته باشند.

معاون گردشگری شرکت سیاحتی علیصدر با بیان اینکه در ایام کرونا شبکه اقتصادی نیز به درآمدزایی نیاز دارد گفت: در این روزها رسالت گردشگری می‌تواند توجه به گردشگری داخلی باشد.

لزوم تقویت گردشگری داخلی

رییس کمیسیون گردشگری شورای اسلامی شهر همدان نیز در این نشست با بیان اینکه ایرانگردی و تقویت گردشگری داخلی با رعایت کامل پروتکل بهداشتی می‌تواند به رونق بخش گردشگری کمک کند گفت: مجلس در حوزه کمک به گردشگری قانون تدوین کند.

 حسین قراباغی با بیان اینکه در روزهای نخست شیوع کرونا نخستین اماکنی که دادستان دستور به تعطیلی آنها را اعلام کرد تاسیسات گردشگری بود افزود: خساراتی که بخش گردشگری از شیوع این ویروس متحمل شده، ناراحت‌کننده است.

وی با اشاره به تعطیلی رستوران‌ها، خانه‌مسافرها و تاسیسات گردشگری چون علیصدر و تله‌کابین در ماه های گذشته گفت: آخرین اماکنی که مجوز بازگشایی را گرفتند نیز تالارها و هتل‌ها بودند که همین امر نشان می‌دهد بیشترین ضرر را تاسیسات گردشگری متحمل شدند.

رییس کمیسیون گردشگری شورای اسلامی شهر همدان با بیان اینکه اقداماتی نظیر بخشودگی عوارض گردشگری، بخشودگی مالیات و حمل و نقل درون‌شهری و پرداخت غرامت به اتوبوس و تاکسی در نظر گرفته شده است افزود: وام‌های قرض‌الحسنه‌ و بلاعوضی که به بخش حمل و نقل و دستفروشان داده شد نیز در راستای حمایت از این مشاغل بود.

وی با تاکید بر اینکه انتظار می‌رود دولت و مجلس قوانین خوبی را در این راستا داشته باشند، بیان کرد: مجلس به این حوزه کمرنگ‌ ورود کرده و فرایند اجرا را برای دولت که نیازمند تصویب قوانین مستحکم‌تری است، آسان نکرده است.

قراباغی با بیان اینکه تاسیسات گردشگری ما برای پرداخت هزینه‌های جاری خود ممکن است که به مشکل بربخورند افزود: اعتقاد داریم این نشست‌ها و گفت‌وگوها به ارائه راهکارهای مناسب برای تقویت کسب و کارها کمک می‌کند.

وی رایگان شدن عوارض و پروانه ساخت هتل در همدان را طی چند سال گذشته اتفاق مبارکی دانست و گفت: شورای شهر همدان مصوب کرد هتل‌هایی که در این ماهها متضرر شدند در چند ماهی که تعطیل بودند، مشمول بخشودگی عوارض باشند.

قراباغی با تاکید بر اینکه مدیریت بعد از بحران را پس از نشست‌ها باید داشته باشیم گفت: باید تا پایان سال ۱۴۰۰ بتوانیم ایده‌های سازنده داشته باشیم و نمایندگان مجلس نیز در امر قانونگذاری اقدام کنند.

وی با بیان اینکه ایرانگردی و تقویت گردشگری داخلی در این ایام می‌تواند عامل رونق گردشگری باشد افزود: بسیاری از  ایرانی‌ها هنوز ایران را ندیده‌اند و خیلی از همدانی‌ها هم همدان را خوب ندیده‌اند بنابراین باید مسافرت‌های داخلی را همراه با رعایت موارد بهداشتی جدی بگیریم.

نایب رییس جامعه هتلداران استان همدان گفت: هتلداری شغلی زیان آوری است که هتلداران از درون و بیرون مشکل دارند و شرایط مطلوب نیست.

منصور شعبانی‌جو اظهار داشت: در سال های گذشته تعداد هتل های همدان برای جذب گردشگر بیشتر افزایش یافت اما در شرایط کنونی با شیوع ویروس کرونا و سال گذشته با بارش شدید باران فصل گردشگری تعطیل بود و هتل ها طی ۲ سال ضرر و زیان زیادی کردند و ‌ رو به ورشکستگی پیش می‌روند.

وی با بیان اینکه کرونا معضلی است که به هتلداری اضافه شده است و مشخص نیست تا چه زمانی ادامه دارد، اضافه کرد: به گفته معاون رییس جمهوری، کرونا ویروسی هزار چهره است و با وجود مشکلات قبلی تبدیل به یک معادله چند مجهولی تبدیل شده که مانده ایم چه کنیم.

شعبانی جو با تاکید بر اینکه هتلداری به سمت ورشکستگی می رود، خاطرنشان کرد: به دستور دادستان هتل ها تعطیل شدند و مسافرت ها هم که صفر شد و هتل ها مانده اند با هزینه های فراوان چه کنند؟

نایب رییس جامعه هتل داران همدان گفت: نرخ نامه هتل ها ۲۰ درصد افزایش یافته بود که ضرر و زیان های قبلی جبران شود اما شرایط کنونی هتلداران را مجبور کرد مکان‌های اقامتی را با ۵۰ درصد تخفیف به مراجعه کنندگان تحویل دهند تا حداقل هزینه هتل را کسب کنند اما با این حال ضریب اشغال هتل ها بسیار پایین است.

شعبانی‌جو گفت: انتظار می‌رود شورای شهر همانطور که در سال های گذشته عوارض پروانه ساختمانی هتل ها را به حداقل و صفر رساند و سرمایه داران را به سمت هتل سازی تشویق کرد در این شرایط نیز به کمک‌ جامعه هتل داری بیاید و هزینه پسماند از هتل ها دریافت نشود.

خانه‌مسافرهای غیرمجاز؛ شکل جدید قاچاق

نایب رییس جامعه هتلداران استان همدان با بیان اینکه در هتلداری هم قاچاق وجود دارد، افزود: خانه مسافرهای مجاز و غیرمجاز به قدری گردن کلفت شده اند که تنه بر تنه هتل ها می زنند و با هتل ها رقابت می کنند.

وی با تاکید بر اینکه خانه مسافرها، هتل ها را به چالش کشیدند و دستور قضایی جمع کردن کارتن به دست ها کارساز نبود و جمع نشدند، گفت: ما مخالف فعالیت خانه مسافرها نیستیم بلکه باید ساماندهی و قانونمند کار کنند.

این فعال گردشگری درباره تسهیلات کرونایی، اظهار کرد: این تسهیلات پولی است که اگر بیاید باید بلافاصله هزینه شود و فقط جای زخمش باقی خواهد ماند.

وی با اشاره به اینکه کرونا دست و پای همه را بسته است، یادآور شد: هتل ها باید هزینه های خود را مدیریت کنند و از طرفی انسجام مدیریتی در لایه های مختلف باید به وجود بیاید.

مدیرعامل آژانس مسافرتی علیصدر مهر نیز در این جلسه با تاکید بر اینکه باید در گردشگری علمی کار شود، گفت: پایه گردشگری در همدان سنتی است و از منظر علمی باید آسیب‌های آن بررسی شود.

مصطفی عزیزیان اظهار داشت: کرونا امتیازهای خوبی برای ما دارد و می‌توانیم برخی از زیرساخت ها را بررسی کنیم.

وی با اشاره به اینکه متولیان گردشگری ترکیه هزینه ها را به شدت پایین آورده‌اند و این زنگ خطری برای ما است، گفت: باید یک حرکت جمعی در همدان اتفاق بیفتد و همدان به ترکیه ایران تبدیل شود تا با توجه به اینکه هزینه سفر به همدان ارزان است مردم به این نقطه از کشورمان سفر کنند.

مدیرعامل آژانس مسافرتی علیصدر مهر یادآور شد: الان بهترین زمان است که گردشگری علمی و پایداری سفر ایجاد و طرح‌ها را به شکل‌های مختلف و سازگاری با کرونا اجرا کنیم.

درآمد بساط‌گستران همدان از تأسیسات گردشگری بیشتر بوده است

مدیرعامل توسعه گردشگری ایران و آسیا با بیان اینکه حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد شرکت‌های گردشگری نیروی انسانی خود را بر اثر شیوع کروناویروس از دست داده‌اند، گفت: در این مدت درآمد بساط گستران همدان از تأسیسات گردشگری بیشتر بوده است.

بهنام ‌افتخاریان ضمن اشاره به اتفاقاتی که از سال ۹۷ در حوزه گردشگری افتاده است، گفت: در اواخر سال ۹۷ ورود تورهای خارجی به ایران کاهش یافت، نوروز ۹۸ سیل عظیمی اتفاق افتاد، آبان ماه بنزین گران شد و سفرهای داخلی از مدار خارج شد، دی‌ماه هواپیمای اوکراینی سقوط کرد و تمام تورهای ورودی به ایران کنسل شد و ‌پس از آن با شیوع کرونا همراه بود که تمام این اتفافات تأثیر زیادی در حوزه گردشگری داشت.

وی با اشاره به اینکه حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد درآمدهای بزرگ گردشگری در ایام نوروز است، اضافه کرد: در دوره یک‌ساله ذکر شده گردشگری روزهای پرحاشیه و سختی را طی کرد، راهنماها و آژانس‌ها کم کار شدند و مهمانان هتل‌ها کنسل شد.

وی با بیان اینکه در ایران بین پنج تا هفت سال طول می‌کشد تا صنعت گردشگری به شرایط دو سال قبل برگردد، ادامه داد: در این مدت درآمد بساط گستران همدان از تأسیسات گردشگری بیشتر بوده است.

افتخاریان بیان کرد: حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد شرکت‌های گردشگری نیروی انسانی خود را بر اثر شیوع کروناویروس از دست داده‌اند و این بزرگترین آسیبی است که به این حوزه وارد شده است.

این راهنمای گردشگری با بیان اینکه تا به امروز کسی وام‌های وعده داده شده را دریافت نکرده است، اظهار کرد: در حال حاضر تأسیسات و تورهای گردشگری در اوج بحران و وسط میدان جنگ هستند.

وی با تأکید بر اینکه در ایام اوج شیوع کرونا خانه مسافرهای غیرقانونی فعال بودند، افزود: خانه مسافرهای غیرقانونی از تورهای مجاز گردشگری درآمد بیشتری دارند و کاش همان‌طور که خبرنگاران در آن دوران برای اسکان مسافر به هتل‌ها زنگ می‌زدند و پیگیر بودند، خانه مسافرها را هم رصد می‌کردند.

افتخاریان با اشاره به اینکه شرایط جهانی گردشگری در وضعیت بدی است، اظهار کرد: گردشکری داخلی هم یکسان با شرایط جهانی است اما باید پیش و پس از این بازه و میزان اندوخته این حوزه را هم در نظر بگیریم، مثلاً هتل‌های ما در بهمن‌ماه ۹۸ چقدر اندوخته داشته‌اند؟ 

مدیر عامل توسعه گردشگری ایران و آسیا با تأکید بر اینکه مسافر کم حجم پر درآمد داخلی و خارجی باید جایگزین مسافر پر حجم کم درآمد شود، گفت: متأسفانه برای جذب مسافر برنامه‌ریزی نداشته‌ایم.

وی با بیان اینکه هیچ یک از وعده‌هایی که درباره وام، بیمه بیکاری و مالیات به تأسیسات گردشگری داده شده عملی نشده است، خاطرنشان کرد: اگر حمایت صورت می‌گرفت این تأسیسات می‌توانستند نیروهای خود را حفظ کنند و حتی در این مورد یک جلسه درباره موضوعات این حوزه توسط دست‌اندرکاران برگزار نشده است.

افتخاریان اضافه کرد: متأسفانه دولت تنها از دور با فعالان این حوزه همراه شد و اگر قرار بود حمایتی انجام شود تا امروز باید اتفاق می‌افتاد، همچنین از این به بعد بحران دوم حوزه گردشگری شروع شده است.

این راهنمای گردشگری با بیان اینکه کرونا در کنار تمام بدی‌ها یک حُسن هم داشت، گفت: این ویروس باعث شد تمام اتفاقات ناگواری که در عرصه بین‌الملل برای ایران اتفاق افتاد کمرنگ شود و کاش از این فرصت برای تبلیغات استفاده شود، همچنین همدلی‌هایی که با شیوع کروناویروس در داخل مشاهده شد را می‌توانیم به عنوان تبلیغ گردشگری و ‌مهمان‌نوازی ایرانی‌ها به کار بگیریم.

وی با بیان اینکه دولت می‌تواند با تزریق بودجه سفر از صنعت گردشگری حمایت کند، خاطرنشان کرد: آزادسازی نرخ گردشگری هم باید اتفاق بیفتد و با تبلیغات درست سیاهی تورهای خارجی رفع شود.