به گزارش روابط عمومی مرکز گردشگری علمی-فرهنگی دانشجویان ایران، سومین نشست شورای مشورتی مرکز گردشگری علمی-فرهنگی دانشجویان ایران با موضوع «راهکار‌های توسعه گردشگری در بین دانشگاهیان در دوران شیوع کرونا» دوشنبه ۲۷ مردادماه با حضور مسئولین و اساتید حوزه گردشگری برگزار شد.
در ابتدای این نشست رحیم یعقوب‌زاده رئیس مرکز گردشگری علمی-فرهنگی دانشجویان ایران با ارائه گزارش اجمالی از فعالیتهای مرکز گردشگری گفت: این مرکز از سال 1381 تاسیس شده است و تاکنون برنامه های اثربخشی در حوزه گردشگری علمی و فرهنگی همچون 15 دوره طرح ملی "ایران، مرز پرگهر" و 14 دوره همایش ملی خلیج فارس و ... را در کارنامه خود داشته است.
یعقوب زاده با اشاره به پدیده نوظهور بیماری کرونا در یکسال اخیر و آسیب پذیری بخش های مختلف ازجمله صنعت گردشگری در دنیا افزود: صنعت مظلوم گردشگری یکی از حوزه هایی بود که در این ایام آسیبهای فراوانی را متحمل شد که می بایست با هم اندیشی فعالان این حوزه به ارائه راهکارهایی جدید در جهت مقابله با این بحران پرداخت.
وی در ادامه گفت از آنجاییکه بخش مهمی از فعالیتهای مرکز گردشگری، برگزاری اردو‌های دانشجویی است و با توجه به شیوع کرونا، امکان برگزاری این اردو‌ها وجود ندارد؛ سومین نشست شورای مشورتی مرکز متشکل از صاحبنظران و اساتید به نام این حوزه که فعالیتهای مستمری در صنعت گردشگری در سال های اخیر داشته اند را تشکیل دادیم تا از پیشنهادات سازنده ایشان در جهت بررسی این اردو‌ها به سبک و شیوه‌های جدید و متنوع‌تری در شرایط شیوع کرونا بپردازیم. البته در این مدت، نشست‌ها و سخنرانی‌های متعددی در قالب و بستر فضای مجازی برگزار کرده‌ایم و خوشبختانه بازخورد‌های خوبی هم دریافت کردیم.
دکترعیسی علیزاده معاون فرهنگی جهاددانشگاهی در ادامه این نشست اظهار کرد: کرونا بخش جدیدی را در زندگی امروز ما ایجاد کرده که آسیبهای آن در حوزه‌های مختلف فعالیتی از جمله حوزه فرهنگی مشاهده می‌شود که جبران آن نیازمند زمان زیادی است.
وی گفت: در ایام کرونا تا کنون برخی اقدامات به صورت مجازی در حوزه های مختلف معاونت فرهنگی انجام شده است اما در حوزه گردشگری به دلیل نوع فعالیت تعاملی و شرایط حاضر نتوانسته ایم به شیوه مطلوب دست یابیم لذا تصمیم داریم با برگزاری جلساتی همچون جلسه امروز به شیوه مطلوبی در برگزاری برنامه‌های علمی-فرهنگی در حوزه گردشگری برسیم.
غلام‌حیدر ابراهیم‌بای سلامی، عضو هیئت علمی دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران نیز در این نشست طی سخنانی گفت: در حوزه گردشگری با فرایند مهمانی و میزبانی روبرو هستیم که با تعاملات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع و مردم همراه است. اکنون یک عامل نوظهور خارجی وارد این عرصه و تعاملات شده که به ناگاه جهان در شش ماه گذشته تحت تأثیر این متغیر کاملاً ناشناخته قرار گرفته است؛ موردی که آمادگی درباره آن وجود نداشت و امنیت و سلامت جسمی مردمان را مورد تهدید قرار داده و طبیعتاً تعاملات را هم تحت تأثیر خود قرار داده است.
وی افزود: مفهوم «فاصله‌گذاری اجتماعی» که این روز‌ها رایج شده است مبنی بر مفهومی نوپدید بوده که از علوم انسانی بیرون کشیده شده و کنش اجتماعی و انسانی را تحت تأثیر قرار داده است؛ بنابراین کرونا فقط پدیده‌ای نیست که سلامت و رعایت بهداشت عمومی را تحت تأثیر قرار دهد، بلکه پدیده‌ای اجتماعی نیز هست. کرونا تأثیرات زیادی بر بخش‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی داشته و سبک زندگی را تغییر داده است، لذا در شرایط فعلی و در بسیاری از رسته‌های فعالیتی نمی‌توان توقعات قبل را داشت. شکل‌گیری مفاهیم و ادبیات جدیدی همچون دورکاری و عدم حضور در جلسات و برگزاری نشست‌های مجازی، گردشگری مجازی و الکترونیکی و ... تأثیرات این پدیده بوده است.
سفر؛ عامل انتقال ویروس
سلامی با بیان اینکه در شرایط فعلی، سفر عامل انتقال ویروس است، گفت: امروز هر فردی که هیچ علامتی هم ندارد، ممکن است عامل خطر و ناقل باشد و سلامتی میزبان را تهدید کند و هیچ‌کس مصون نیست. در صنعت گردشگری و در تحلیل مولفه‌های این صنعت، مسائل دیگری وارد شده و کرونا اثر خود را بر هر گونه گردهمایی و سفر داشته است. اگر به نگرانی‌ها توجهی نشود، تبدیل به بحران و اگر این بحران جدی گرفته نشود، تبدیل به فاجعه می‌شود.
وی افزود: تأثیر کووید ۱۹ در بحث اقامت، رستوران‌ها و مراکز خدمات پذیرایی و هتل‌ها و حمل‌ونقل‌ها بسیار زیاد بوده است و از لحاظ پزشکی تأکید بر عدم حضور در این مکان‌ها و عدم استفاده از حمل و نقل عمومی می‌شود؛ لذا در عرصه گردشگری با مسئله پیچیده‌ای مواجهیم که به راحتی نمی‌توان برای آن راهکاری پیدا کرد و جایگزینی برای آن قائل شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با تأکید بر اینکه گردشگری صنعتی است که ویژگی‌های خاص خود را دارد، اظهار کرد: در زنجیره تأمین این صنعت عوامل متعددی دخیل است. گردشگری روح فعالیتهای فرهنگی است و صرفاً موضوع بیزینس مطرح نیست. با توجه به پیچیدگی‌های موجود و ابعاد مختلف انسانی گردشگری و اطلاعات‌محور بودن آن، باید به عدم قطعیت در تقاضا‌های این حوزه اهمیت داد. با توجه به باری هم که بر دوش کادر درمان است، نباید مراجعه‌ای به این حوزه صورت بگیرد، لذا به راحتی نمی‌توان در زمینه گردشگری برنامه‌ریزی کرد.
وی با اشاره به پر ریسک بودن راه‌اندازی این صنعت در شرایط امروز، گفت: زمانی می‌توانیم در این صنعت مطابق شرایط فعلی حرفی برای گفتن داشته باشیم که پارادایم‌های حوزه بهداشتی و پزشکی را در همه عرصه‌ها مورد توجه قرار دهیم.
راه اندازی فدراسیون گردشگری
علی‌اکبر عبدالملکی، رئیس کمیسیون گردشگری و کسب‌وکار‌های وابسته اتاق بازرگانی ایران در این نشست اظهار کرد: به دنبال تأسیس فدراسیون گردشگری کشور ذیل کمیسیون گردشگری هستیم. البته جای جهاددانشگاهی در این فدراسیون خالی بوده و خوب است این نهاد با حضور در اتاق بازرگانی، جایگاه خود را در این فدراسیون داشته باشد.
رئیس کمیسیون گردشگری و کسب‌وکار‌های وابسته اتاق بازرگانی ایران نیز در سخنانی با بیان اینکه با برگزاری همایش‌های علمی مرتبط با حوزه گردشگری می‌توان کار‌های زیادی انجام داد، اظهار کرد: گردشگری حوزه‌ای حساس مانند یک گل است که با کوچکترین بادی تحت تأثیر قرار می‌گیرد. نگاه مدیران باید به این سمت سوق پیدا کند تا دامنه تأثیرپذیری‌ها در این عرصه کاهش یابد.
حمایت از ایده‌های کارآمد گردشگری ذیل بانک ایده گردشگری
عبدالملکی در ارتباط با تعامل با دانشگاهیان به‌منظور جذب دانشجویان در حوزه گردشگری گفت: اصل ۴۴ قانون اساسی که مورد تأکید مقام معظم رهبری هم بوده و متأسفانه کمتر مورد توجه قرار گرفته، مربوط به حوزه‌های فعالیتی دولت و بخش خصوصی و تأکید آن بر واگذاری برخی حوزه‌ها به این بخش و برای چابک‌تر شدن دولت بوده است، به همین‌منظور ما نیز در حال راه‌اندازی بانک ایده در حوزه گردشگری هستیم. هر فردی از جمله دانشجویان در خصوص گردشگری اید‌ه‌ای داشته باشد، می‌تواند به ما اعلام کند و از آن ایده حمایت صورت می‌گیرد.
شهرود امیرانتخابی، عضو هیئت علمی دانشگاه و پژوهشگر حوزه گردشگری نیز در این نشست با بیان اینکه کرونا به صنعت گردشگری کشور ما خدمت کرد، گفت: از این‌رو که هنوز مفهوم صحیح گردشگری در کشور ما شکل نگرفته است. جذب گردشگر خارجی که مهمترین هدف این صنعت در تمام دنیاست، در کشور ما معنا و مفهوم درستی ندارد. دستگاه متولی میراث فرهنگی هم به دلایل مختلف به این موضوع کمتر پرداخته است؛ لذا باید درباره این موضوع از پایه کار شود و مدیران آموزش ببینند و بدانند ابتدا و انتهای گردشگری چه چیزی است. این مدیران اغلب با ارزش‌های میراث فرهنگی آشنا نیستند و یا در حوزه گردشگری چارچوب‌های نظام را خوب نمی‌شناسند.
نجفی دبیر اولین کنفرانس گردشگری کشور و پژوهشگر و صاحب‌نظر در حوزه برندینگ نیز که در این نشست حضور داشت، در سخنانی گفت: یک مقدار نیاز است با جامعه علمی و دانشگاهی در حوزه گردشگری هم‌فکری شود.
رضا خوش‌سرور رئیس امور گردشگری ورزشی دانشجویان ایران نیز در سخنانی در این نشست اظهار کرد: خوب است در شرایط امروز، شورای پویش ملی مقابله با کرونا ایجاد شود که البته بخش‌هایی از آن در وزارت ورزش اجرایی شده است. همچنین در فضا‌های مجازی می‌توان کانال‌هایی ایجاد کرد و بروشور‌هایی تهیه و منتشر کرد یا تولیدات موشن‌گرافیک در حوزه گردشگری داشت و نیز در قالب برنامه‌های تلویزیونی به ضبط و پخش برنامه‌های آموزشی در موضوعات گردشگری پرداخت. همچنین ایجاد و تقویت مراکز گردشگری در این شرایط می‌تواند در اولویت برنامه‌های این حوزه باشد یا برگزاری دوره‌های آموزش راهنمایان تور‌های گردشگری در این ایام با قوت خوبی
به گفته وی؛ یکی از دغدغه‌های دانشجویان پس از فراغت از تحصیل، نداشتن شغل و بیکاری است. در حوزه گردشگری و با برگزاری دوره‌های متعدد در این فرصت پیش‌آمده به دلیل شیوع کرونا، می‌توان فرصت‌های اشتغال‌زایی را ایجاد کند.
در ادامه شهرابی عضو هیئت علمی دانشگاه و پژوهشگر حوزه گردشگری با بیان اینکه در زمینه گردشگری با سه گروه جامعه میزبان، گردشگر و افرادی که خدمات گردشگری ارائه می‌کنند، روبرو هستیم، اظهار کرد: اکثر نگرانی‌ها از آسیب‌ها و خسارات اقتصادی حاصل از شیوع این بیماری است. ابتدا گفته می‌شد با ورود به فصل گرم و افزایش دمای هوا این ویروس از بین می‌رود که البته این اتفاق نیفتاد. اگر در این زمینه متمرکز شویم، خواهیم دید جای برخی مطالعات علمی پیرامون بسیاری موضوعات حول محور گردشگری خالی است، از جمله اینکه آسیبهای حاصل از این بیماری بر جوامع در شرایط فعلی و نیز در دوران پساکرونا به چه صورت خواهد بود. اگر سرفصل‌های این مسائل استخراج شود و بر روی آن‌ها مطالعاتی صورت بگیرد، خروجی خوبی حاصل خواهد شد.
بختیاری مدیرعامل مجمع هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی کشور نیز در این نشست اظهار کرد: ما باید از بخش‌های مکمل در حوزه گردشگری استفاده کنیم، راهکار‌های مختلفی تجربه شده و بازخورد‌ها هم خوب بوده، اما امروز شرایط به گونه‌ای است که باید بررسی شود که چه باید کرد تا این صنعت تعطیل نشود. می‌توان به بخش صنایع دستی در کنار گردشگری به صورت مجازی بهای بیشتری داد. همچنین می‌توان در کنار کلاس‌های درس مجازی دانشجویان، برخی دوره‌ها و کلاس‌های مجازی آموزش صنایع دستی در فضای مجازی را دایر کرد. اگر در این زمینه تمایلی وجود داشته باشد، ما در بخش غیردولتی صنایع دستی می‌توانیم این موضوع را پوشش بدهیم تا از حداقل‌ها بهره‌برداری شود.
مهنا نیک‌بین عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی نیز در این نشست بیان کرد: صنعت مسیر خود را رفته و دانشگاه مسیر دیگری را و نیاز صنعت در دانشگاه پیگیری نمی‌شود. اکنون دوران رکود صنعت گردشگری بوده و خوب است صنایع وابسته به گردشگری آسیب‌شناسی شوند و موضوعاتی از این دست که چرا یک دانشجوی فارغ‌التحصیل این رشته که می‌خواهد جذب یک آژانس گردشگری شود، باید مجدداً دوره بگذارند؟ این‌ها جا‌های خالی است که خوب است با برگزاری دوره‌های آنلاین در این ایام پر شود و مشکلات این مسیر برطرف شود.
جمال رحیمیان معاون فرهنگی سازمان جهاددانشگاهی تهران نیز در پایان این نشست گفت: تاریخ بشر نشان داده هیچ مشکل لاینحلی وجود ندارد. اما مسئله اینجاست که ما اکنون در وضعیت بلاتکلیفی هستیم و به نظر باید برای آینده با در نظر گرفتن شرایط وجود کرونا و نیز در شرایط عدم وجود کرونا برنامه‌ریزی کرد. در این زمینه احتمالاً تا پایان سال وضعیت مشخص می‌شود و می‌توان در این زمینه برنامه‌ریزی کرد.