پرسش‌های خبرنگار ایسنا و پاسخ مهمانان این نشست به این شرح است.
ایسنا- شرایط کلی حاکم بر رسانه‌های استان را چگونه می‌بینید؟
«عبدالحمید کرمی» - مدیرمسئول هفته‌نامه‌ی پیک ایلام و رییس خانه‌ی مطبوعات استان در پاسخ به این سؤال گفت: متأسفانه با توجه به آمار بیکاری که از فقدان بخش خصوصی قوی در استان نشأت می‌گیرد بسیاری از افراد برای پر کردن چالش‌های اقتصادی زندگی به حرفه‌ی خبرنگاری وارد شده‌اند چون دیواری کوتاه‌تر از خبرنگاری برای اشتغال نیافته‌اند، در کنار این موضوع عرصه‌ی رسانه‌ای استان دارای توانمندی‌های خاصی است و کم نیستند افرادی که با عشق فراوان به عرصه آمده‌اند.
وی ادامه داد: متأسفانه سهولت در ورود این عرصه مشکل‌ساز شده است و انتظار ما از متولیان امر مخصوصاً وزارت ارشاد این است که در صدور مجوزها دقت لازم را داشته باشند؛ مثلاً کسی که می‌خواهد سوپرمارکت بزند حتماً باید مراحل قانونی خاصی را طی کند و همین بی‌توجهی‌ها در صدور مجوز موجب ناامیدی بی‌میلی و سردی در فضای رسانه‌ای کشور شده است.
رسانه‌های مکتوب و فضای مجازی
کرمی تأکید کرد: موضوع دیگر فضای مجازی است که منجر به‌نوعی عدم تعهد در عرصه‌ی خبر و اطلاع‌رسانی شده و گاها اخباری به ذهن مردم می‌رسد که درست نیستند و همین هم موجب بی‌اعتمادی می‌شود و رسانه‌های مکتوب زیر سؤال می‌رود.
خبرنگاران از آموزش استقبال نمی‌کنند
رییس خانه مطبوعات ایلام یکی دیگر از مشکلات این عرصه را عدم آموزش دانست و گفت: خانه‌ی مطبوعات در این دوره، نسبت به برگزاری این دوره‌ها اهتمام جدی دارد اما آن‌گونه که باید از این دوره‌ها استقبال نمی‌شوند و برخی همکاران خود را بی‌نیاز از آموزش می‌دانند درحالی‌که این وادی آن‌قدر موضوع و مسئله دارد و وسیع است که نیازمند یادگیری‌های جدید هستیم تا بتوانیم اعتماد مردم را جلب کنیم.
در حوزه مطبوعات متخصص نداریم / همه فکر می‌کنیم علامه‌ی دهر هستیم
«مجید سیلمانی» رئیس خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) مرکز ایلام هم اظهار کرد: یکی از آسیب‌های این حوزه نبود نیروی متخصص است، متأسفانه آسیب جدی استان در این عرصه اینکه فکر می‌کنیم هر کس توانایی نوشتن داشته باشد، خبرنگار است.
وی تاکید کرد: کمتر فردی در استان بصورت تخصصی در این حوزه کار کرده تا بتواند نیازهای مخاطب را در یک خبر به او منتقل کند البته خانه مطبوعات کار خوبی را برای آموزش خبرنگاران آغاز کرده اما مشکل اینجاست که همه فکر می‌کنیم علامه‌ی دهر هستیم و کمتر در این کلاس‌ها شرکت می‌کنیم و نتیجه‌ی این رویکرد تهیه‌ی اخباری یکنواخت، تکراری و بدور از جذابیت است.
مسئولان هم مقصرند
وی ادامه داد: مشکل دیگر این است که دستگاه‌های اجرایی ما هیچ‌گاه یک خبر مثبت یا منفی رسانه‌ها را مورد سؤال قرار نداده‌اند که چرا فلان خبر یا موضوع را به نقل از مسئول آن دستگاه در رسانه تان آورده‌اید در حالیکه او با هیچ خبرنگاری هم‌کلام نشده‌است.
سلیمانی تأکید کرد: متأسفانه برخی‌ها دنبال این هستند از دستگاه اجرایی و یا مدیری نقطه ضعفی پیدا کنند و از این طریق به مطامع شخصی یا سیاسی مورد نظرشان برسند و در مقابل مدیران ما بجای اینکه به فکر رفع مشکل باشند یا به حوزه اطلاع رسانی اهمیت نمی‌دهند یا اینکه به انواع مختلف سعی می کنند از زیر بار مسئولیت خود شانه خالی کنند البته برخی هم که رسانه ها را بیشتر از دیگران تحویل می‌گیرند دریافته‌اند رسانه می‌تواند سکوی پرتاب خوبی برای آنها باشد.
رقیبیم اما یک صنف هستیم
رئیس خبرگزاری ایرنا مرکز ایلام ادامه داد: در حرف می‌گوییم رسانه رکن چهارم دموکراسی است اما در عمل به آن نمی‌پردازیم و بعنوان یک ابزار برای رسیدن به مطامع شخصی و سیاسی به آن می‌نگریم، رسانه‌ها در واقع چشم و گوش مردم باید باشند ولی در عمل این چنین نیست که بخشی از آن به فضای رسانه‌ای کشور ناشی می‌شود چون هنوز شرایط کار واقعی برای خبرنگاران فراهم نیست حال اگر خبرنگاری در حوزه‌ای مطالبه‌گر باشد بدترین برخورد را می بیند و رسانه های دیگری هم از همکاران خود آنچنان که باید حمایت نمی‌کنند.
«فرج‌الله صیدمحمدی»- مدیرمسئول سایت خبر تحلیلی «ویرا» نیز در این نشست اظهار کرد: اگر دهه‌ی 70 را آغاز فعالیت مطبوعات استان بدانیم هنوز یک نسل یعنی 30 سال از عمر نشریات ما نگذشته است اما می‌شود گفت که نسل اول مطبوعات است که خیلی زود از صحنه کنار رفتند و فضا را خالی گذاشتند، در این سال‌ها مطبوعات ما فراز و فرودهای زیادی داشته‌اند و هر چه جلوتر رفتیم این چالش‌ها بیشتر شده‌اند که اگر نسل اول آن‌گونه که باید به فکر تربیت خبرنگاران زبده می‌بودند الآن وضعیت بهتر بود.
جای خالی اخبار تولیدی و تحلیل در روزنامه‌نگاری
این فعال رسانه‌ای گفت: متأسفانه امروز مطبوعات ما دچار روزمرگی شده‌اند و بیشتر کار پوشش اخبار را انجام می‌دهند و جای خالی اخبار تولیدی و تحلیل‌ها کاملاً احساس می‌شود، اما از این عیب خود غافل شده‌ایم که امیدواریم با خود انتقادی بتوانیم رسانه‌های استان را از روزمرگی خارج کنیم تا بتوانیم رسانه‌ی مردم شویم.
وی با اشاره به تعدد نشریات در ایلام گفت: یکی از دلایل موفقیت بیشتر مطبوعات در دهه‌ی 70 تعداد کم آنها و تمرکز بر روی کیفیت کار بوده است.
ایسنا- یکی از مشکلات رسانه‌ها اهرم آگهی‌هاست که مانع انتقاد می‌شود و حتی برخی اوقات در بستر آن زد و بند و فساد هم‌شکل می‌گیرد و از آن‌طرف هم قانون تمرکز آگهی‌ها اجرا نمی‌شود ، نظر شما چیست؟
با ترفند می‌توان آگهی گرفت اما...
کرمی در پاسخ به این سؤال گفت: این قانون در جلسات متعدد بررسی و دستورالعمل شده اما اجرا نشده است و فعالان رسانه‌ای شخصاً به ادارات مختلف مراجعه کرده و با هر ترفندی سعی در جذب آگهی دارند و در عمل کسانی که از سر درد وارد این حرفه شده‌اند و چنین رفتارهایی را دون شان رسالت خود می‌دانند از کسب درآمد محروم می‌شوند.
لیست نشریات فراوان، روی دکه‌ها خالی!
وی ادامه داد: متأسفانه کار به‌جایی رسیده که اخیراً یکی از دستگاه‌های اجرایی استان نامه‌ای به رسانه‌ها داده و گفته قیمت پیشنهادی خود را برای درج آگهی بدهید تا با شما کار کنیم، و مطمئناً نتیجه این می‌شود که برخی از رسانه‌ها برای پیروزی در این رقابت قیمت پایین می‌دهند، این یعنی سوءاستفاده از رسانه‌ها که مقصر خود متولیان رسانه‌ها هستند.
رییس خانه مطبوعات ایلام ادامه داد: بدتر از همه‌ی این معضل‌ها این است که چاپ برخی نشریات منوط به جذب آگهی است به این مفهوم که سردبیر در خانه می‌نشیند و اگر تلفنی موفق به جذب آگهی شد چند مطلب را از این سایت و آن خبرگزاری کپی و نشریه‌ی را چاپ می‌کند. این رویه موجب گسترش جو ناامیدی در مطبوعات استان و سردی فضای دکه‌ها شده است.
وی با مطلوب ارزیابی کردن میزان یارانه‌های دولت به مطبوعات گفت: الآن در استان روی کاغذ 50 نشریه داریم اما آنچه عملاً مي‌بينيم نشريات فعال استان از تعداد انگشتان دست تجاوز نمي‌كند.
تعهد داده‌اند خود هزینه‌‌ها را پرداخت کنند
«سلیمانی» - در پاسخ به این سؤال گفت: بر اساس قانون، نشریاتی که فعالیت می‌کنند باید هزینه‌های خود را تأمین کنند اما چون اکثر محتواهای مخاطب پسند ندارند روی دکه‌ها و داخل دفتر نشریات می‌مانند.
مدیران مسئول نشریات در ابتدای گرفتن مجوز تعهد داده اند نشریه را اداره کنند و حال که از لحاظ مالی توانایی ندارند و حمایت کننده مالی قوی هم در استان نیست، دست به دامن دولت شده و او را مقصر ناتوانی در تامین هزینه های خود می‌دانند.
سلیمانی یکی از مشکلات مطبوعات استان را نداشتن تیم تخصصی در حوزه های مختلف دانست و گفت: در این زمینه هم نظارت خاصی نمی‌شود و درنتیجه مجوزی هم لغو نمی‌شود و مطبوعات ما کج دار و مریز به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
وی گفت: جذب آگهی مشکلی است که اجرای قانون آن مشکل‌تر است و در عمل هر کس قدرت لابی‌گری بیشتری داشته باشد برنده‌ی این میدان خواهد بود.
نشریات با سابقه به فضای مجازی بیایند
رئیس خبرگزاری ایرنا مرکز ایلام ادامه داد: متأسفانه نشریه‌ای با یک ربع قرن فعالیت در عرصه‌ی چاپ، در فضای مجازی فعال نیست و از رقابت جا می‌ماند که باید برای این موضوعات مهم چاره اندیشی کرد.
چرا قانون تمرکز آگهی‌ها اجرا نمی‌شود
صیدمحمدی در بخش دیگر این نشست اظهار کرد: متأسفانه درباره‌ی قانون تمرکز آگهی‌ها جلسات مختلفی برگزار شد که هنوز کاربردی نشده‌اند و اگر این قانون اجرا شود هم ویزیتور جایگاه خود را پیدا می‌کند وهم جایگاه مطبوعات حفظ می‌شود؛ چون متأسفانه نشریات ما دولت‌محور هستند و هر نشریه‌ای بگوید وابسته به آگهی دولتی نیستم دروغ گفته است چون ارتزاق مطبوعات از کمک‌های دولتی است.
وی تأکید کرد: وقتی قانون تمرکز آگهی با درستی اجرا نمی‌شود ذیحساب یک اداره چگونه یک فاکتور که باید تاییدیه ارشاد داشته باشد را پرداخت می‌کند؟ سوال دیگر این است که مطبوعه‌های دیگر استان‌ها که در ایلام فعالیت می‌کنند و ارشاد به آنها دسترسی ندارد چگونه می‌خواهند این قانون را اجرا کنند؟
این فعال رسانه‌ای گفت: تنها راه خروج از این مشکلات اجرای تمام و کامل این قانون است.
مطبوعات مطالبه‌گر نیستند/ جای خالی سوژه‌پردازی در رسانه‌ها
صیدمحمدی تصریح کرد: متأسفانه امروز مطبوعات ما مطالبه‌گر نیستند و بیشتر اخبار روابط عمومی‌ها را کار می‌کنند یعنی روابط عمومی افکار عمومی را هدایت می‌کنند که زیبنده نیست و چنین مطبوعاتی نمی‌توانند مشکلات مردم را مطرح کنند، از آن بدتر اینکه خبرنگار در خانه می‌نشیند و اگر روابط عمومی‌ها خبری کارکردند در سایت و نشریه و خبرگزاری خود منتشر می‌کند و از طرف دیگر فضای تقابل در نزد رسانه‌های استان جای فضای رقابت و تنوع را گرفته و مطبوعات باید با بازگشت به خویشتن از این رویه غلط دوری گزینند.
وی ادامه داد: جای سوژه‌پردازی در رسانه‌های استان خالی است و بیشتر مناسبتی کار آن‌هم به‌صورت ناقص شده‌ایم و تحلیل خبری نیست درصورتی‌که خبرنگار واقعی باید با تکیه بر قواعد این کار در قالب‌های مختلف نقش‌آفرینی کند.
کرمی هم در ادامه گفت: جو غالب حاکم بر نشریات گزارش عملکرد است تا تولید محتوا، یعنی جای مسائل اساسی در نشریات خالی است، مثلاً چند نشریه درباره‌ی پرسش مهر مطلب نوشته‌اند، چند نشریه به رشد قارچ‌گونه مراکز آموزش عالی پرداخته‌اند؟
خبرنگاران فکر می‌کنند کارمند هستند/ در ساعت‌های غیر اداری خود را خبرنگار نمی‌دانند
سلیمانی در بخش دیگر از این نشست گفت: واقعاً چند درصد از فعالان رسانه‌ها خبرنگارند؟ بخش عمده‌ای از خبرنگاران خبربیار و خبرنویس هستند و از روی عادت در یک جلسه خبری شرکت می‌کنیم و مطلبی می‌آوریم و منتشر می‌کنیم، تحلیل‌گر، پژوهشگر و گزارشگر نیستیم.
وی ادامه داد: پشت‌میزنشینی به آسیبی جدی برای خبرنگاران (منظور خبرنگاران رسانه های وابسته به نهادها و دولت که از بیت المال حقوق می گیرند) تبدیل شده است، خبرنگار فکر می‌کند کارمند است که ساعتی مشخص بیاید و در ساعت مشخصی هم برود، کاری روتین انجام دهد و در ساعت‌های غیر اداری کاری به دنیای خبر ندارد، اگر دنبال خبر هستیم باید بین مردم باشیم چرا که کار خبر زمان و مکان نمی شناسد.
این فعال رسانه‌ای تأکید کرد: کمتر خبرنگاری در ایلام دیده می‌شود که به نگرفتن پاسخ خود از مدیر در یک نشست خبری یا مصاحبه اختصاصی اعتراض کند.
ایسنا؛ چرا رسانه‌های ما با بدنه‌ی کارشناسی ارتباط ندارند؟
سلیمانی گفت: متأسفانه خبرنگاران ما کمتر به دنبال کارشناسان حوزه ها رفته‌اند و همیشه می‌خواهند مدیران پاسخ آنها را بدهند اما اگر سعی کنند بدنبال کارشناسان باشند هم اظهارنظرها تخصصی می‌شود و هم کارشناسان جایگاه واقعی خود را پیدا می‌کنند.
صیدمحمدی گفت: متأسفانه در بدنه ادارات کارشناسان کمتر تن به مصاحبه می‌دهند که هم از مشکلات اداری نشئت می‌گیرد و هم کارشنان قوی در زمینه‌های مختلف کم داریم.
به گزارش ایسنا، اعضای این نشست ابراز امیدواری کردند شاهد تداوم این نشست‌ها در دفتر نشریات و خبرگزاری‌های دیگر با حضور دیگر فعالان رسانه‌ای استان باشیم.