به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، در این نشست که ظهر امروز دوم آبان ماه در دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، ساکت، دبیر شورای مرکزی آثار و مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد اظهار کرد: شهر مشهد به دلیل وجود حرم مطهر امام رضا(ع) و کتابخانه غنی آستان قدس، همواره مورد توجه علما و دانشمندان زیادی از اقصی نقاط جهان بوده است و همین موضوع فرصت‌های ارزشمندی را برای برگزاری نشست‌ها و سمینارهای مختلف در این شهر فراهم کرده است.
در ادامه مرتضی کریمی‌نیا، محقق و پژوهشگر قرآنی و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اظهار کرد: هر چه بیشتر از تاریخ می‌گذرد اهمیت بررسی اسناد و مدارکی که از قرون نخست به دست ما رسیده است، بیشتر می‌شود و با بهره‌گیری از این آثار، به اطلاعات مفیدتر و کامل‌تری دست می‌یابیم.
وی با طرح این سوال که آیا پیش از اسلام در حجاز و بین‌النهرین فرهنگ مکتوب وجود داشته است یا خیر؟ گفت: فرهنگ عربی حجاز و بین‌النهرین شبیه آنچه از یونان و روم می‌شناسیم یک فرهنگ مکتوب نبوده است اما به هر حال یک فرهنگ و تمدن نمی‌تواند هیچ جنبه‌ای از آثار مکتوب را نداشته باشد.
وی با بیان اینکه در متن قرآن نشانه‌های واضحی وجود دارد که نشان می‌دهد در زمان نزول، ابزارهایی برای مکتوب کردن وجود داشته است، اظهار کرد: روایت معروفی در مورد جعل قرآن در عصر ابوبکر وجود دارد که براساس آن می‌گویند زیدبن صابر آیه‌های قرآن را که بر روی ابزار و ادواتی مثل استخوان کتف شتر یا سنگ صاف و ... نوشته شده بود، جمع‌آوری کرده است اما این روایت با متن قرآن و اطلاعاتی که امروز ما داریم، سازگار نیست.
این محقق و پژوهشگر قرآنی ادامه داد: در قرآن گفته شده وقتی کالا یا پولی به هم قرض می‌دهید آن را یادداشت کنید که این نشان دهنده وجود کتابت در آن زمان است.
کریمی‌نیا با بیان اینکه اسامی ابزارهای مختلف کتابت، در قرآن به وفور یافت می‌شود، تصریح کرد: وجود این اسامی در قرآن بدان معنی است که آن ابزارها در آن زمان تداول داشته و مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
وی اظهار کرد: در قرآن آمده است؛ روزگاری خواهد آمد که کوه‌ها مانند طوماری در هم پیچیده خواهند شد و این نیز دلیل دیگری است بر این که در زمان نزول، طومار وجود داشته و مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
وی در ادامه، تصاویری از سنگ نوشته‌های معروف مربوط به عربستان قبل از اسلام را برای حضار نشان داد که از جمله آن‌ها نقش «نماره» مربوطه به سال ۳۲۸ میلادی نقش «اسیس» مربوط به ۵۲۸ میلادی و نقش «حران جنوبی» مربوط به ۵۶۸ میلادی بود.
کریمی‌نیا تصریح کرد: بعد از اسلام نیز یک سری سنگ‌های مزار یا سنگ‌های فرسنگ شمار، پاپیروس، کتیبه و سنگ نوشته قرآنی و از همه مهم‌تر، مصاحف قرآنی نوشته شده بر روی پوست باقی مانده است.
وی اظهار کرد: یکی از قدیمی‌ترین گزارش‌های کهنی که داریم مربوط به «ابن ندیم» است که در کتاب «فهرست» گفته نخستین نگارش‌ها در نگارش‌های عربی که در قرآن هم از آن بکار گرفته شده است، خط مدنی و مکی و بعد از آن بصری و کوفی است.
وی یادآور شد: ابن ندیم توضیحی در این کتاب آورده مبنی بر اینکه الف‌های خط مکی و مدنی افتادگی به سمت راست دارند اما در اواخر قرن ۱۹ محققان غربی، خط‌های مکی و مدنی را خط مجازی نامیدند.
کریمی‌نیا گفت: بنابراین خط مجازی واژه جعل شده محققان غربی است و عالمان اسلامی همان اصطلاح مکی و مدنی را بکار برده‌اند.
وی در ادامه به بیان مشخصات نسخ قدیمی پرداخت و گفت: حدود ۲۵ نشانه وجود دارد که اگر ۹۰ درصد آن‌ها با هم در یک نسخه دیده شود با اطمینان زیادی می‌توانیم بگوییم آن نسخه مربوط به قرن نخست است.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد ادامه داد: کهن‌ترین مصاحف ما به قطع عمودی نگاشته شده و قطع بیاضی(افقی) مربوط به دوره‌های بعد است، همچنین مصاحف کهن، کتابت پیوسته دارند یعنی در آن‌ها بین کلمات فاصله گذاشته نمی‌شود.
وی استفاده حداکثری از تمام سطح پوست، نداشتن حاشیه، عدم تقید به نظم و صفحه‌آرایی، نبود تذهیب و سر سوره را از دیگر مشخصات مصحف‌های اولیه ذکر کرد و گفت: همچنین در نسخ اولیه نشانه‌گذاری پایان آیات وجود دارد و بسم الله نیز شماره‌گذاری می‌شده است.
وی تصریح کرد: نشانه‌گذاری یا عدالای بسیار بی‌انضباط، عدم رعایت ترتیب رایج در چینش سوره‌ها و وجود سهو و اشتباهات مکرر کاتب از دیگر مشخصات نسخ کهن است.
وی یادآور شد: در نسخ اولیه غیر از اشتباهات کاتب، مسائلی مانند تفاوت در رسم، اختلاف قرائت و اختلاف المصاحف هم وجود دارد که نباید آن‌ها را جزو اشتباهات کاتب به شمار برد.