بـعـد از امـام هـادى (عليه السلام ) مقام امامت به فرزندش امام حسن عسكرى (عليه السلام )رسيد؛ زيرا خصال و ويژگي هاى امامت در وجود او جمع بود و در خصايص مقام مقدس امامت ، ازهـمـه مـردم زمـان خـودش بـرتـرى داشـت او در عـلم ، زهـد، كمال عقل ، عصمت ، شجاعت ، كرم و اعمال بسيار كه انسان را به پيشگاه خدا نزديك مى كند، سـرآمـد هـمه اهل زمان خود بود. ازسوى ديگر پدر بزرگوارش امام هادى (عليه السلام ) با تصريح و اشاره ، جانشينى و امامت آنحضرت را بيان نمود.امـام حـسـن عـسـكـرى (عـليـه السـلام ) در هـشـتـم مـاه ربـيـع الاخـر سـال 232 هـجـرى ، درمـديـنـه چـشـم بـه ايـن جـهـان گـشـود و روز جـمـعـه هـشـتـم ربـيـع الاوّل سـال 260 در سـن 28سـالگـى در سامرّا به شهادت رسید و در خانه اش در سامرا كنار قـبـر پـدرش ، به خاك سپرده شد مادرش اُمّولد بود و ((حديثه )) نام داشت و مدّت خلافت و امامت امام حسن عسکرى (عليه السلام ) شش سال بود.
ویژگی های شخصیتی امام علیه السلام
امام حسن عسکری علیه السلام در کلیه صفات و ویژگی های مثبت شخصیتی زبانزد عام وخاص بود. در این میان شجاعت و صلابت روحی، قوت قلب، و جرأت و شهامت، از ویژگی های شخصیتی ایشان به شمار میآید. آن بزرگوار به همه انسانها عشق میورزید و همواره با آنان به نیکی و احسان رفتار میکرد. بدین جهات بود که نگاهش تا اعماق جان نفوذ میکرد و چون پناهی مطمئن برای بی پناهان و امید ناامیدان بود. امام حسن عسکری علیه السلام در سختی ها یاور شیعیان بود و در عبور از گذرگاه های سخت و پرپیچ وخم، هم چون چراغی روشنگر راه.
نمودار خلوص و پاکی
امام حسن عسگری علیه السلام سرچشمه ایمان و جلوه ای از نور الهی بود. در سیمای تابناکش نور عشق و ایمان خانه داشت و در رازونیاز شــبانه اش با پروردگار خلوص و پاکی موج میزد. پیشوای یازدهم ما به عبادت، تهجد، و نماز شب بسیار اهمیت میداد، به طوری که هیچ گاه آن را ترک نمیکرد. همین که پاسی از شب میگذشت از خواب بر میخاست، وضو میگرفت، و به راز و نیاز با پروردگار متعال میپرداخت.
صداقت کلام و صفای باطن امام علیه السلام
امام حسن عسکری علیه السلام با وجود پربرکتش، زندگی را با تمام زیباییها معنا میکرد. صفای باطنش، صداقت کلامش و دستان پر محبتش، به قلبها گرمی میبخشید و نیروی پایداری و مقاومت میداد. آن روزها، با وجود امام عسکری علیه السلام، زندگی معنای دیگری داشت. طوفان حوادث در برابر اراده استوارش، به نسیمی زندگی بخش بدل میشد و انبوه مشکلات با کلام آرام و اطمینان بخش او به کنار میرفت. آرامش و استواری او قلبها را آرام میکرد و بر زخم های دیرینه شیعیان مرهم مینهاد. چون صخره ای نفوذناپذیر، از دسترس فرومایگان به دور بود و به بلندای عزت و مردانگی اش خس وخار را راهی نبود.
در مسیر تربیت مردم
امامان پاک، هم چون پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله وسلم پیوسته در تعلیم و تربیت مردم میکوشیدند. آنان، در تمامی اوقات به راهنمایی و تربیت مردم پایبند بودند. رفتار و گفتار و معاشرت و حتی هرگوشه از زندگی روزمره آنان، آموزشگر کسانی بود که با آنان تماس داشتند. هرکس در هر وقت با آنان مینشست برایش ممکن بود که از اخلاق و دانش آنان بهره مند شود و اگر سؤالی داشت، میتوانست مطرح کند و پاسخ آن را بشنود. امام حسن عسکری علیه السلام یکی از این مربیّان الهی بود که همواره با رفتار و گفتار خویش نکته های پندآموز و نغز به پیروان راستین خویش، و حتی دشمنان اهل بیت علیهم السلام، میآموخت. آری، شخصیت آن حضرت چنان بود که دوست و دشمن را تحت تأثیر قرار میداد و تحوّل عمیق در افکار و اعمال مردم پدید میآورد.
سخنان آرامش بخش امام علیه السلام
امام حسن عسکری علیه السلام الگوی محبت و آرامش است؛ زیرا محبت، با او معنا میگرفت و در نگاهش موج میزد و از دستان پرمهرش جاری میشد و گونه های یخ زده را شوق زندگی میداد. وقتی یاران امام علیه السلام از سختیها به جان میآمدند و زمانی که شیعیان تمام درها را به روی خود بسته مییافتند، کلمات گوهربار امام یازدهم، آرامش را به جانهایشان ارزانی میکرد. پرده های اندوه و ناامیدی با کلمات اطمینان بخش و پرجاذبه آن حضرت به کنار میرفت و نوری از امید و شادی بر قلب های خسته شیعیان تابیدن آغاز میکرد.
فروتنی امام عسگری علیه السلام
فروتنی از فضایل اخلاقی است که موجب مودت و پیوستگی بیشتر در میان اعضای جامعه میشود و زندگی اجتماعی را رضایت بخش و مطبوع میسازد. این صفت نیکو، افراد را به هم نزدیک میکند و مشارکت های اجتماعی را افزایش میدهد و زمینه بهبود و ارتقای جامعه را فراهم میآورد. امام حسن عسکری علیه السلام درباره تواضع میفرمایند: «تواضع نعمتی است که بر آن حسد برده نمیشود.
گشاده رویی امام علیه السلام
گشاده رویی و داشتن چهره شاد و خرم سبب گسترش شادی و نشاط و افزایش کارایی در جامعه میشود. همان طور که دل مردگی، بی نشاطی و داشتن چهره عبوس، غمگین و اخم آلود موجب گسترش افسردگی و کاهش کارایی و ثمربخشی افراد میشود. جامعه زنده و پویا، جامعه ای است که در آن نشاط، لبخند، شوخ طبعی و شادابی حاکم است. رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله وسلم همواره چهره گشاده داشت و با افراد با خوش رویی برخورد میکرد و از این طریق موجب جذب افراد به دین مبین اسلام میگردید. پیشوایان دینی، ما هریک، از این فضایل بهره مند بودند که از جمله آنان میتوان به خورشید یازدهم، امام حسن عسکری علیه السلام، اشاره نمود. بزرگ مردی که در گشاده رویی و انبساط خاطر سرآمد زمان خویش بود، به گونهای که افراد پروانه وار دور شمع وجودش میچرخیدند واز زلال اندیشه و اخلاق کریمانه اش بهرهها میجستند.