به گزارش روابط عمومی سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور، در یکصد و چهلمین جلسه هیئت امنای جهاد دانشگاهی به تاریخ ۸ دی‌ماه ۱۳۹۵به اتفاق آرا با تغییر ساختار تشکیلاتی سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور به سازمان قرآنی دانشگاهیان موافقت شد و بر این اساس این سازمان با توجه به توسعه فعالیت‌‌هایش در مدل سازمان‌های منطقه‌ای جهاد دانشگاهی ارتقا یافت و مراکز «فعالیت‌های قرآنی دانشجویان»، «رشد فناوری‌ها و هنر قرآنی»، «خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)»، «پژوهشکده مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم»، «تولیدات چندرسانه‌ای قرآنی(مبین)» و «آموزش‌های تخصصی علوم و فنون قرآنی» در ذیل این سازمان مشغول به فعالیت شدند.

به منظور تشریح بیشتر و آشنایی با ساختار جدید با حمید صابرفرزام، رئیس سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور و مدیرعامل ایکنا به گفت‌وگو پرداختیم که از نظر می‌گذرد؛ 

 
- جناب آقای فرزام؛ در ابتدا بفرمایید که قبل از این تغییرات جدید، ساختار پیشین این سازمان که حول قرآن کریم و در بدنه جهاد دانشگاهی شکل گرفت به چه نحوی بود؟ 

 فعالیت‌های این سازمان در ابتدا از سال ۱۳۶۱ با بحث اداره کانون‌های قرآن دانشگاه‌ها و برگزاری مسابقات قرآن آغاز شد. این مسابقات، نخستین‌بار در دانشگاه تهران صرفاً ویژه دانشجویان این دانشگاه برگزار شد و سال بعد، هفت دانشگاه‌ دیگر شهر تهران به جمع این مسابقات پیوستند و از سال‌های بعد نیز به تدریج سایر دانشگاه‌های کشور به این رقابت‌ها ملحق شدند. سال ۱۳۸۰ نیز مرکزی در جهاد دانشگاهی با عنوان مرکز فعالیت‌های قرآنی دانشجویان با مدیریت آقای دکتر خاکی تأسیس شد که وظیفه این مرکز برگزاری مسابقات دانشجویی در سطح ملی و بین‌المللی همچنین کمک به کانون‌های قرآن و عترت دانشگاه‌های سراسر کشور بود. این مرکز با امکانات بسیار محدودی در حوزه معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی فعالیت داشت، به تدریج فعالیت‌ها توسعه پیدا کرد و با توجه به تجربه جهاد دانشگاهی در راه‌اندازی خبرگزاری ایسنا، تصمیم بر آن شد تا خبرگزاری تخصصی در حوزه فعالیت‌های قرآنی نیز تأسیس شود. بر روی این ایده، مدت‌ها مطالعه شد و در نهایت، نیمه رمضان سال ۸۲ در محل نمایشگاه قرآن، خبرگزاری قرآنی ایران با مخابره روزی هفت خبر آغاز به کار کرد. در ابتدا اسم ایسکا و سپس ایکنا برای آن در نظر گرفته و طراحی شد. استقبال خوبی در فضای رسانه‌ای و قرآنی ـ دینی کشور، همچنین از سوی جهاد دانشگاهی صورت گرفت. همکاران در این خبرگزاری نیز تلاش کردند تا در نهایت این خبرگزاری جایگاه مناسب کنونی خود را پیدا کرد.

 
- مدیریت این دو یعنی سازمان و خبرگزاری طی این سال‌ها توسط یک نفر بوده است؟

 عملا از سال ۱۳۸۲ مرکز فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان و خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا) فعال بود. این دو چون هر دو وابسته به جهاد دانشگاهی بودند و در حوزه قرآنی فعالیت ‌می‌‌کردند، براساس مصوبه هیئت امنای جهاد دانشگاهی مقرر شد که رئیس مرکز فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان، همزمان مدیرعامل ایکنا باشد. با توجه به اینکه این دو مرکز مستقل از هم بودند، اما به دلیل اینکه وحدت‌رویه‌ای داشته باشند، توسط یک نفر مدیریت می‌شد. در سال ۱۳۸۵ با توجه به گسترش فعالیت‌ها و اینکه حتی مرکز فعالیت‌های قرآنی دانشجویان نیز فعالیت‌هایش را در حد بین‌المللی گسترده‌تر کرد، احساس شد که قالب این مرکز پاسخگو نیست و با طرحی که ارائه شد، مرکز فعالیت‌های قرآنی دانشجویان، تبدیل به سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشجویان شد. ایکنا نیز با وجود استقلالی که داشت، اما با مصوبه هیئت امنا در کنار سازمان فعالیت‌های قرآنی قرار گرفت و زیرمجموعه سازمان شد. چون در آن زمان ساختارهای دیگری در سازمان نبود، نتوانستیم آن چیزی که در نظر داشتیم تا سازمان به عنوان سازمان تخصصی و چندوجهی فعالیت کند، داشته باشیم و عملاً اسم مرکز تبدیل به سازمان و ارتباط بین ایکنا و سازمان نیز تعریف شد، اما ارتقای سازمانی از لحاظ جایگاهی پیدا نکرد و طبق روال گذشته، مدیرعامل خبرگزاری، همان رئیس سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان بود و صرفاً یک حوزه پشتیبانی، پاسخگوی آنها بود.

- چه انگیزه و شرایطی منجر شد تا به فکر توسعه مراکز بیشتری در ذیل سازمان باشید؟ 

 یکی از آرزوهای دیرینه این سازمان این بود که در حوزه پژوهشی، تشکیلات خوب و مستقلی راه‌اندازی کند، در حوزه آموزشی نیز به صورت آموزش‌های تخصصی وارد شود و در حوزه بحث‌های حمایت از اشتغال فارغ‌التحصیلان که یکی از وظایف جهاد دانشگاهی است، ورود پیدا کند. در دوره جدید مدیریت جهاد دانشگاهی، توفیقات خوب و حمایت‌هایی انجام شد که چند ساختار دیگر به مجموعه سازمان افزوده شد. منتها ساختارهایی که در معاونت‌های جهاد دانشگاهی مثل حوزه پژوهشی، فرهنگی، اشتغال و آموزش تعریف شده بودند، از لحاظ رده سازمانی در حد همان سازمان فعالیت‌های قرآنی و یا ایکنا بودند.

پس از اینکه مقدمات این کار انجام شد، توانستیم در مجموعه جهاد دانشگاهی مجوز نخستین مرکز رشد فناوری‌ها و هنر قرآنی را دریافت کنیم. این امر هم مصوبه جهاد دانشگاهی را دارا بود و هم از وزارت علوم مجوزهای لازم را کسب کرد. این مجموعه نیز ساختاری هم سطح ایکنا و سازمان فعالیت‌های قرآنی بود که رئیس مستقلی را می‌خواست. سپس مجوز تاسیس پژوهشکده مطالعات میان‌رشته‌ای را اخذ کردیم که آن هم در سطح واحد سازمانی است و ان‌شاءالله در آینده نیز مجوز نوع الف مرکز تولیدات چندرسانه‌ای مبین را اخذ می‌کنیم.

 
- آیا شرایطی بود که هر کدام به جای مرکز به عنوان سازمان‌های مختلفی شکل بگیرند؟

 هنگامی که سازمان‌های هم‌سطحی را از لحاظ رده تأسیس کردیم به تبع هر کدام از اینها احتیاج دارد تا یک نفر مسئولیت را داشته باشد، اما مشکلی که پیش می‌آمد، این بود که در نهادی چون جهاد دانشگاهی سازمانی خواهیم داشت که اینها از لحاظ موضوع بحث قرآنی یکی هستند، اما نوع کارهایشان متفاوت است و اگر می‌آمدیم و هرکدام از اینها را کاملا با یک رئیس و معاونت پشتیبانی مستقل می‌کردیم، عملا احساس موازی‌کاری می‌شد و یا اینکه سازمان‌هایی که با ما همکاری می‌کنند، دچار سردرگمی می‌شدند. لذا طرحی به جهاد دانشگاهی ارائه شد که ساختار سازمانی، سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور ارتقا پیدا کرد تا در خودش مراکز را با بحث ریاست مرکز داشته باشد، به طور مثال در حوزه آموزش عالی، دانشکده تعریف می‌شود که با رئیس اداره می‌شوند و از اجتماع این دانشکده‌ها می‌توانیم ساختاری به عنوان دانشگاه ایجاد کنیم که رئیس دانشگاه کلیت آن را اداره می‌کند و در کنار آن نیز رئیس دانشکده که با رئیس دانشگاه هماهنگ هستند، فعالیت می‌‌کنند و رؤسای دانشکده‌ها را پیشنهاد عزل و نصبشان را می‌دهد.

 وضعیت فعلی سازمان قرآنی دانشگاهیان نیز با مصوبه هیئت امنا به این شکل درآمد که چندین نهاد چون مرکز فعالیت‌های قرآنی دانشجویان، خبرگزاری بین‌المللی قرآن، مرکز رشد فناوری‌ها و هنر قرآنی، پژوهشکده میان‌رشته‌ای قرآن داشتیم که اینها ساختارهایشان هم‌سطح بود و برای هماهنگی بیشتر ساختاری طراحی و تصویب شد.

براساس مصوبه هیئت امنا در جهاد دانشگاهی، سازمانی با عنوان سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور ایجاد شد که رده مسئولیت آن بین معاون جهاد دانشگاهی و رؤسای واحد است و در دل این سازمان نیز مراکزی که به صورت موضوعی در حوزه قرآن فعالیت می‌کردند، در حال حاضر می‌توانند با مسئول اجرایی مستقل‌شان کار کنند.

 
چارت مصوب سازمان

 - آیا مرکزی نیز برای بحث آموزش در نظر گرفته شده است؟

در آینده اگر بخش آموزش تبدیل به دانشکده یا مؤسسه آموزش عالی شد در این رده قرار می‌گیرد، اما در حال حاضر چون مرکز آموزش‌ آزاد است، تحت نظارت رئیس سازمان اداره می‌شود و رده سازمانی واحد ندارد.

 
- از چه سالی این ساختار‌ها به صورت مرکز مستقل درآمد؟

در دی‌ماه سال ۹۵ هیئت امنای جهاد دانشگاهی این موارد را مصوب کرد، اما عملیاتی شدن آن کمتر از یک ماه است که انجام شده است.

 
- در خصوص نحوه انتخاب رؤسای این مراکز توضیح دهید.

رؤسای این مراکز به پیشنهاد رئیس سازمان قرآنی دانشگاهیان به رئیس جهاد دانشگاهی انتخاب شدند و پس از به تأیید رسیدن این افراد توسط رئیس جهاد دانشگاهی و معاونت‌های مربوطه یعنی برای مرکز پژوهش‌های میان‌رشته‌ای نظر معاونت پژوهشی برای مرکز رشد فناوری‌ها و هنر قرآنی نظر معاونت اشتغال و برای مرکز فعالیت‌های قرآنی دانشجویان، نظر معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی اخذ و سپس حکم این افراد صادر شد.

دکتر زهرا نقی‌زاده، برای ریاست مرکز فعالیت‌های قرآنی دانشجویان منصوب شده‌‌اند که در حال حاضر مسابقات بین‌المللی قرآن دانشجویان، طرح دانشجومعلم قرآن، حمایت از کانون‌ها و دفاتر قرآنی جهاد دانشگاهی در سراسر کشور، فعالیت‌های مختلف دانشجویی و اردوهای قرآنی ـ دینی دانشجویی و آموزش‌هایی که ویژه دانشجویان است در این مرکز به صورت مستقل انجام می‌شود. در حوزه مرکز رشد فناوری‌ها و هنر قرآنی نیز دکتر رحیم خاکی معرفی شده‌اند که حکم‌شان صادر شد و بحث‌های حمایت از فارغ‌التحصیلان و افرادی که دارای ایده در حوزه تولید محصولات دینی و قرآنی هستند و نیز، تأسیس هسته‌ها و شرکت‌های مربوطه، برگزاری رویدادها و استارتاپ‌های حوزه کارآفرینی در حوزه قرآن در این مرکز انجام می‌شود. مرکز رشد فناوری‌ها و هنر قرآنی بیش از یک سال است که مجوز دارد، اما چون عملا مسئول مستقیمی نداشت، توفیقی نیز در این حوزه انجام نشد، اما ان‌شاءالله بهتر می‌درخشد. این دو مرکز در حد واحد هستند.

 
- آیا ایکنا نیز به این‌گونه اداره می‌شود؟

 در خصوص خبرگزاری به دلیل حساسیتی که وجود دارد و مصوبه قبلی هیئت امنا، مسئولیت آن را همزمان رئیس سازمان قرآنی دانشگاهیان برعهده دارد و با قائم مقام کارهای اجرایی آن انجام می‌شود.

 
- تکلیف دیگر بخش‌های سازمان که هنوز رئیسی برای آن در نظر گرفته نشده چیست؟

 بخش پژوهشکده میان‌رشته‌ای نیز در آینده نزدیک مجوز دریافت می‌کند و سپس رئیس آن تعیین می‌شود. مرکز تولیدات چندرسانه‌ای مبین نیز فعلا مجوز نوع ب را دارد و در آینده نزدیک، مجوز نوع الف را دریافت می‌کند و پس از آن ریاستش مشخص می‌شود. مرکز آموزش نیز دارای مجوز نوع ب است که اگر در آینده نیز تبدیل به مؤسسه آموزش عالی شد و به جز رشته‌های آموزش آزاد، رشته‌های آموزشی رسمی را دایر کرد، رئیس آن نیز تعیین می‌شود.

- مدت زمانی که برای ارتقای یک مرکز از نوع ب به الف نیاز است، چه میزان است؟

هر سال این مراکز نوع الف و ب مورد ارزیابی قرار می‌گیرند که براساس نمره‌ای که در آن ارزیابی به آنها داده می‌شود در همان وضعیت باقی می‌مانند و یا در صورت کسب نمره بالا ارتقا پیدا می‌کنند.

 
- به عنوان سوال آخر آیا در آینده، مرکزی به این ساختار اضافه می‌شود؟ 

بله، به هنگام تصویب ساختار جدید به این موضوع نیز فکر شد تا اگر بخواهیم در آینده مرکزی را تأسیس کنیم، به راحتی می‌توانیم این کار را انجام دهیم بدون اینکه ساختار سازمان تغییر کند. مهم تأیید و تصویب این ساختار جدید بود و از این به بعد، مسیر باز است. اگر این سازمان هر چقدر بخواهد بزرگتر شود و زیر مجموعه و مراکزی داشته باشد از لحاظ آیین‌نامه و ساختاری مشکلی ندارد.