میزگرد تخصصی «آسیب شناسی عزاداری محرم» با حضور حجت الاسلام خورشیدی معاون آموزش حوزه علمیه خاتم الانبیاء، محمود الله مرادی، رئیس ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر، استاد سیدصادق زمانی، پژوهشگر و معاون آموزش دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، استاد علی اصغر حسینی، معاون پژوهش ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر استان و علی خزاعی رئیس شورای هیئات مذهبی استان در دفتر خبرگزاری ایکنا برگزار شد.
حجت‌الاسلام مجتبی خورشیدی، معاون آموزش حوزه علمیه خاتم الانبیاء در این میزگرد اظهار کرد: در مجامع امروزی یک سری حرکات و رفتارهایی در سخنرانی‌ها، روضه‌‌‌ها، نوحه‌ها،... مشاهده می‌شود که زیبنده عزاداری امام حسین(ع) نیست.
وی با اشاره به اینکه این حرکات نه تنها به بیان هدف والای امام حسین(ع) کمکی نمی‌کند بلکه موجب یک حالت سستی و وهم در اذهان عمومی به ویژه جوانان می‌شود، افزود: گاهی در نوحه‌ها مطالبی بیان می‌شود که برای من روحانی قابل قبول نیست تا چه رسد به جوان امروزی که از منابع مختلف تغذیه می‌‌‌شود.

حکایت‌های غلوآمیز در شأن امام حسین(ع) نیست
حجت‌الاسلام خورشیدی عنوان کرد: علما و وعاظ نیز در سخنرانی‌های خود حکایت‌هایی نقل می‌کنند که در شأن امام حسین(ع) نیست و همچنین قابل فهم برای مخاطبان نیز نیست که همین امور موجب ایجاد شکافی برای توطئه‌‌های دشمنان می‌شود.
وی اعلام کرد: ما متأسفانه فقط در این ایام به فکر برنامه‌هایی با موضوع آسیب‌شناسی عزاداری و ... می پردازیم در حالیکه امام حسین(ع) همیشگی است لذا باید در تشکیل این جلسات از قبل آسیب‌ها شناسایی شود، کارشناسان، اساتید، علما و صاحب نظران، نظر بدهند تا این جلسات خروجی بدهد و ما باید بفهمیم درکجا بودیم و الان کجا هستیم و به کجا می‌خواهیم برسیم.

معاون آموزش حوزه علمیه خاتم الانبیاء اعلام کرد: صرف جمع شدن در این ایام کافی نیست و باید از یک سال قبل با توجه به منطقه آسیب‌‌‌‌شناسی صورت گیرد و به موقع بتوانیم با توجه به آسیب‌ها، راهکار ارائه داده و براساس آن برنامه‌‌‌ریزی کنیم.
وی افزود: جوانی که در یک مراسم عزاداری شرکت می‌کند می‌خواهد در مورد ابعاد شخصیتی و معنوی ابوالفضل بیشتر بداند اما مداحان ما دو ساعت نوحه خود را به اوصاف حضرت ابوالفضل اختصاص داده است لذا باید مداحان ما بیشتر توجیه شوند.
حجت‌‌الاسلام خورشیدی افزود: مراسم‌‌‌ها و عزاداری‌‌‌های ما امروز با خرافات متداخل شده است، باید این آسیب‌شناسی در سازمان تبلیغات، دانشگاه ها، دفاتر نمایندگی ولی فقیه شود تا راهکاری برای رفع آن ارائه شود.
وی با انتقاد از بسته شدن خیابان‌های سطح شهر عنوان کرد: مردم نیز حق دارند چرا باید در یک ساعاتی عبور و مرور از یک خیابان‌‌هایی ممنوع شود این ها معضل است ما نه تنها به امام حسین(ع) کمکی نمی‌کنیم بلکه کشتی نجات را سوراخ می‌کنیم.

هیئت‌های مذهبی باید بیشتر توجیه شوند
معاون آموزش حوزه علمیه خاتم الانبیاء یادآور شد: در بیجار در ایام محرم با گرداندن علم ها و گل گیران و ...ما یک نمایشگاه باز می‌کنیم عزاداری نیست ما هنوز نتوانستیم هیئت‌ها را در این زمینه توجیه کنیم مردم از سفره فرزندان خود در این شرایط سخت اقتصادی می‌گیرند و به هیئت می‌دهند در مقابل هیئت‌ها فقط این پول‌ها را به خرید علم‌های مختلف اختصاص می‌دهند فایده خرید این علم برای امام حسین(ع) چیست.
وی عنوان کرد: امروز هم روز عاشوراست اما به نحوی دیگر و ما باید تکلیف خود را در این روز بدانیم تا دچار اشتباه نشویم.

عزاداری امام حسین(ع) یکی از بزرگترین مؤلفه‌های قدرت نرم نظام جمهوری اسلامی است
استاد سیدصادق زمانی، پژوهشگر و معاون آموزش و تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی سنندج نیز در ادامه این میزگرد افزود: مسئله عاشورا و عزاداری امام حسین(ع) یکی از بزرگترین مؤلفه‌های قدرت نرم نظام جمهوری اسلامی است که اگر این مؤلفه با این قدرت پیش برود می‌تواند خیلی از هجمه ها را در مسائل فرهنگی، اجتماعی، مذهبی و ... خنثی کند.
وی با اشاره به اینکه در این راستا برای اینکه این قدرت به حاشیه رود دشمنان دست به کار می‌شوند، افزود: شاید ما نتوانیم جلو اقدامات دشمنان را بگیریم اما یک بخش دیگری که شامل مردم، وعاظ، مداح، هیئت امنای مساجد و ... می شود را می‌توان کنترل کرد.

استاد زمانی بیان کرد: اگر بخواهیم ما به عاشورا و مسئله امام حسین(ع) بپردازیم باید هم جنبه سیاسی واجتماعی، جنبه عاطفی و احساسی و هم جنبه اسطوره ای بودنش را به تفکیک مدنظر قرار دهیم در حالیکه وعاظ همه این مباحث را با هم ترکیب کرده و در مجموع از بیانات این واعظ مخاطب دچار شبهه و ابهام می‌شود. اگر پیامبر می دانست چرا اجازه داد امام حسین برود؟ و ... لذا باید باید لایه ها را تفکیک کرده و مخاطب شناسی کنیم.

اصل محتوایی عاشورا به حاشیه رفته است
وی با اشاره به اینکه آسیب‌های عزاداری به دو دسته تقسیم می‌شود، عنوان کرد: این آسیب‌ها یکی در بخش محتوا و یکی در بخش فرم و شکل عزاداری است. در اصل این آسیب که به محتوا برمی گردد متن به حاشیه رفته و مردم به حواشی بیشتر می‌پردازند و دیگر کسی به شعار امام حسین (ع) که «من برای احیای دین جدم قیام می کنم و تا پای جان از آن دفاع خواهم کرد» در لابه لای حواشی گم شده است.
این پژوهشگر و استاد دانشگاه عنوان کرد: حواشی که یک سری جذابیت‌هایی برای مخاطبان دارد امروز بیشتر مورد توجه قرار گرفته است و اصل واقعه عاشورا در حال فراموشی است.
وی افزود: این آسیب ها فقط مربوط به زمان ما نیست و شهید مطهری در مورد حماسه حسین کتاب می نویسد و برای آن خون دل می خورد و در آن زمان دغدغه و نگرانی‌ در مورد آسیب‌های عزاداری داشته است.

غلو در مباحث محتوایی عاشورا در شأن امام حسین(ع) نیست
استاد زمانی بیان کرد: در بحث محتوایی یکی از مشکلات موجود غلو در مسائلی است که امام حسین(ع) و یارانش اینقدر بالا می‌بریم که فراموش می کنیم، امام حسین(ع) نیز انسان بوده است و همانگونه که در مورد پیامبر(ص) نیز پیش آمد.
وی اعلام کرد: گاهی در مورد معصومان، مداحان و وعاظ چنان غلو می‌کنند که وقتی در ذهن یک جوان حاضر در جلسه از یک زاویه دیگر و در دنیای دیگر سؤال برایش پیش می‌آید، نمی توان جواب بدهیم و نمی‌توان آن‌ها را قانع کنیم.
معاون آموزش دانشگاه آزاد اسلامی سنندج افزود: منبری‌ها و مداحان غلو زیاد می‌کنند چرا این کار انجام می شود وقتی من استاد دانشگاه سواد لازم برای ارئه درس را نداشته باشم مباحث را بیشتر به حاشیه می‌برم تا سرو صدای دانشجو درنیاد و بتوانم آن دو ساعت را طی کنم در ایام محرم هم ما این مشکل را داریم و منبر را به کسی که بیشتر مردم را بگریاند و غلو بیشتر کند واگذار می‌کنیم.
وی بیان کرد: ما متون مرجع قوی در مورد واقعه عاشورا به جز یکی دو منبع که سابقه دیرین دارند، نداریم و کار هم نشده و یک دست نامه برای روضه و مداحی هم نداریم اگر چه خوشبختانه حوزه امروز ورود خوبی در این بحث داشته و مبلغان را به یک سری توانمندی‌هایی مجهز می‌کند اما وقتی فردی سواد لازم را نداشته باشد، متاسفانه مجبور به حواشی می‌شود.
استاد زمانی یکی دیگر از آسیب‌ها را دروغ دانست و افزود: زمانی که ما در مورد امام حسین(ع) یا یکی از صحابه پیامبر این را مطرح می کنیم که این فرد ۳۰ نفر از قویترین سپاه دشمن را کشت و افراد دشمن را کوچک می کنیم اگر در میان مخاطبان چهار نفر این واقعه را تحلیل کنند، به آن می خندند.
ما نادانسته حضرت زینب را به نماد غم و درد تبدیل کرده‌ایم

وی اعلام کرد: ما نادانسته حضرت زینب را در مداحی‌ها به نماد غم، غصه، درد و رنج  تبدیل کردیم اینقدر از بدبختی حضرت زینب در منبرها و مداحی‌ها بیان شده که آن شخصیت عظیم بنی هاشم تبدیل به یک زن مفلوک و بدبختی شده که با یک سری اسیر در یک مکانی گیرکرده است و درآن شرایط می‌تواند فقط اسیرداری کند در حالیکه اگر خطبه‌های کوفه و شام ایشان را تحلیل کنیم، می‌بینیم که زنی این گونه بدبخت نمی‌تواند از پس این جایگاه برآید یعنی شخصیت مقاوم و والای حضرت زینب(س) در لابه‌لای این مداحی‌ها فراموش شده است.

این استاددانشگاه ادامه داد: در حالیکه حضرت زینب(س) می‌تواند یک الگوی تمام عیار برای زنان امروزی جامعه ما باشد هم یک مادر، هم یک شخصیت سیاسی، اجتماعی نمونه بوده که در عین حال تمام حریم‌ها را به بهترین وجه رعایت کرده است.

امروز اطلاعات سطحی و بدون تحلیل در جامعه پخش می‌شود

وی افزود: الان در فضایی که به واسطه رسانه ایجاد شده تمام اطلاعات خیلی سریع و زود منتقل می‌شود اما این اطلاعات سطحی و بدون تحلیل است یک دروغی با یک سری جذابیت هایی در فضای مجازی پخش می‌شود.

زمانی بیان کرد: در حال حاضر در مداحی‌ها یک مطالبی سطحی عنوان می شود که در فضای مجازی نیز پخش می‌شود و این می‌تواند یک آسیب جدی هم برای ما و هم برای جامعه باشد.

وی به برگزاری کلاس‌های تخصصی برای مداحان اشاره کرد و افزود: در هیئات مذهبی از مداحان سطح پایین استفاده می‌شود و فقط ملاک برای مداحی صدای خوب است دیگر به محتوا توجه نمی‌شود و در نتیجه شعرهای نازل، سطح پایین که هیچ محتوایی ندارد و فقط اشعاری صرف داشتن قافیه و ردیف و آهنگین بودن در مداحی‌ها بیان می‌شود.

ابزار ارادت به امام حسین(ع) باید متانت داشته باشد

معاون آموزش دانشگاه آزاد اسلامی سنندج عنوان کرد: درست است که ما می خواهیم ارادت خود را به اباعبدالله الحسین نشان دهیم اما وسیله ابراز ارادت باید متانت داشته باشد. ممکن است فرد با تمام وجود بخواهد عشق به امام حسین(ع) را نشان دهد اما راه را نادرست انتخاب کرده است و این می‌تواند زمینه‌ساز خیلی از انحرافات باشد.

وی در پایان یادآور شد: ما باید به گروه ادبی و شاعران سفارش بدهیم که از واقعه عاشورا جاهایی که مغفول مانده مورد توجه قرار دهند و مطالبی را برای سال آینده آماده کنند و حتی هزینه ای را به آن‌ها پرداخت کنیم اما ما این بخش رارها کردیم چراکه در جامعه ما نهادهای فرهنگی زیادی بوده و موازی کاری زیادی صورت می‌گیرد و متاسفانه کارها در سطح می‌ماند و به عمق نمی‌رود.

مردم به طور خودجوش عهده‌دار برگزاری دهه اول محرم هستند

علی خزاعی، رئیس شورای هیئات مذهبی استان کردستان در ادامه این میزگرد اظهار کرد: برگزاری دهه اول ماه محرم را مردم عهده دار هستند و مردم با اعتقاد و باور دینی وارد عرصه می‌شوند.

وی با اعلام اینکه سه رسانه ملی، روحانیت و فضاسازی در سطح شهر به عنوان رسانه های تاثیرگذار در امور مذهبی و دینی وجوددارد، افزود: روحانیت با بیان سخنرانی و موعظه صحیح می‌تواند جهت صحیح در عزاداری‌ها را بر همگان مشخص کند. اما تاثیرگذاری فضاسازی کمتر از آن دورسانه دیگر نیست اما امروز کسی دغدغه فضاسازی را ندارد.
خزاعی به فعالیت ستاد شئونات مذهبی در استان اشاره کرد و افزود: این ستاد با برنامه‌ریزی و سیاستگذاری صحیح در حال رفع انحرافات و آسیب‌های وارده برعزاداری‌های محرم است که تاکنون کارهای اثرگذاری نیز در این زمینه انجام داده است.
ما نباید اجازه ورود آسیب به عزاداری امام حسین را بدهیم
وی انقلاب را نوری از عاشورا دانست و گفت: ما نباید اجازه ورد آسیب به عزاداری امام حسین را به کسی بدهیم که در این راستا ما آسیب های مختلف را شناسایی کرده و در مرحله آسیبزدایی عزاداری های محرم قرار داریم.
رئیس شورای هیئات مذهبی استان با انتقاد از متولیان فرهنگی استان در اهمیت دادن به قیام امام حسین(ع) فقط در ایام تاسوعا و عاشورا عنوان کرد: بعد از عزاداری هر سال ما تا سال آینده فرصت داریم تا درصدد رفع آسیب‌های شناسایی شده گام برداریم اما رویه متولیان فرهنگی اینگونه نیست و این خود بزرگترین آسیب وارده بر عزاداری‌هاست.
وی با اشاره به تشکیل کانون مداحان در استان برای شناسایی، جذب و آموزش مداحان در راستای آشنایی بیشتر با قیام امام حسین(ع) و رفع خرافه از عزاداری‌ها خبر داد و گفت: مداحانی که داری کارت شناسایی کانون مداحان هستند، مجوز فعالیت در هیئات مذهبی سطح استان را دارند.
خزاعی با اشاره به اینکه روضه های بانوان روحانی محور نیست و فقط خانم جلسه ای که نه علم حوزه‌ای و نه سواد کافی در زمینه عزاداری برای امام حسین(ع) را دارد در این زمینه آنچه را شنیده بدون هیچ تحقیق و و پژوهشی در جامعه و به ویژه بین بانوان ترویج می‌دهد.
وی با اشاره به وجود مراسماتی شامل زنجیرزنی تیغ‌دار، سینه‌زنی لخت، قمه‌زنی خود و کودکان در هیئات مذهبی استان در گذشته اعلام کرد: امروزه این خرافه بین دسته روی‌های عزاداری در استان بسیار کم‌رنگ شده است.
گلگیران بیجار بدون تحقیق و پزوهش در لیست آثار ملی ثبت شد
رئیس شورای هیئات مذهبی استان کردستان به برگزاری مراسم گل‌گیران بیجار در سطح بسیار وسیع اشاره کرد و افزود: این مراسم به دلیل عدم هماهنگی بامسئولان و کارشناسان دینی بدون هیچ تحقیق و پژوهشی در لیست آثار ملی قرار گرفته در حالیکه گل‌گیران به این شدت یکی از آسیب‌های مراسم عزاداری های محرم محسوب می‌شود.
وی با اعلام اینکه در این راستا شورای هیئات مذهبی با انجام کارهای فرهنگی سعی در رفع این آسیب دارد و موفق به حذف آن در تعدادی از هیئات شده است اما سایر هیئات بیجار ثبت ملی این اثر را بهانه برگزاری آن می‌کنند.
دشمن قمه رایگان و پارچه نخی رایگان بین عزاداران توزیع کرد
خزاعی به اقدامات دشمنان برای ایجاد آسیب در مراسم عزاداری مرحم اشاره و عنوان کرد: ما نمونه بارز داریم که دشمنان برای ایجاد آسیب در دسته‌جات عزاداری قمه‌های رایگان و پارچه‌های سفید نخی را بین مردم توزیع می کردند تا این آسیب بیشتر در جامعه نمود داشته باشد اما در مقابل ما با قوه قهریه با آن ها برخورد کرده‌ایم که براین اساس اقدام دشمن بیشتر پذیرفته می‌شود لذا ما باید جایگزین خوبی برای این آسیب ها تعریف کرده باشیم تا بتوان از انجام آن جلوگیری کرد.
وی با اعلام اینکه استان کردستان جزء پنج استان برتر کشور در بحث وجود آسیب در عزاداری محرم بوده است، افزود: برای پیگیری و رفع آسیب های عزاداری همچنین دو کمیته فرهنگی اجتماعی و امنیتی تشکیل شده است که کمیته فرهنگی با انجام اقدامات خوب و اثرگذار توانسته بر مردم تأثیر داشته باشد و تاکنون از کمیته امنیت استفاده چندانی نشده است.
حضور مسئولان در مراسمات مذهبی می‌تواند زمینه‌ساز جذب جوانان باشد
رئیس شورای هیئات مذهبی از عدم حضور مسئولان استان در مراسمات هیئات مذهبی انتقاد کرد و افزود: حضور مسئولان در مراسمات مذهبی می‌تواند زمینه‌ساز جذب جوانان باشد.
وی با اعلام اینکه جلسات عزاداری باید روحانی محور باشد، تأکید کرد: مداح برای انجام کار مداحی باشأن منبر را رعایت کند و هیچگاه در جایگاه روحانی در منبر قرار نگیرد و برروی پله آخر منبر به مداحی بپردازد.
هیئات مذهبی را دومین محفل اثرگذار بعد از مسجد هستند
خزاعی هیئات مذهبی را دومین محفل اثرگذار بعد از مسجد دانست و گفت: ستاد شئون هیئات مذهبی یک منشور اخلاقی برای عزداری محرم تدورین کرده است که به عنوان دستور کار به تمام هیئات ارسال شده است و مراسم عزداری براساس این منشور مورد تأیید بوده و در سایر مراسمات برخورد جدی صورت می‌گیرد.
وی به خرید علامت های بزرگ از سوی هیئات مذهبی به صورت سالانه در بیجار اشاره کرد و افزود: حکایت و داستان‌هایی که از سوی مداحان در مورد حضرت ابوالفضل بیان می‌شود که منبع موثقی ندارد و اگر این بیانات واقعیت داشت حضرت عباس که علمدار بود چگونه برای آب آورن خودشان داوطلب می‌شوند.
رئیس شورای هیئات مذهبی با تأکید براینکه حمل علم برای یک نفر آسیب جدی به سلامتی فرد وارد می‌‌کند و دین اسلام ضربه زدن به بدن را جایز نداستنه و لذا این امر نباید در عزاداری وجود داشته باشد.
وی به قربانی کردن جلوی پای عزاداران اشاره کرد و گفت: این سنت نیز به دلیل مضرات آن از آسیب عزاداری محسوب شده و در حال حذف است چراکه دسته جات عزاداری به خون قربانی دست زده و دست خونی خود را بر سینه خود می‌زنند.
حسینه اهل سنت با نام امجد تعطیل شد
وی به برگزاری مراسم عزاداری ویژه اهل سنت در حسینیه امجد که یکی از حسینیه های معروف اهل سنت در قدیم بوده است، اشاره کرد و افزود: یکی از مسئولان فرهنگی با ثبت این حسینیه و حسینه ترابی که به صورت خودگردان مراسم عزاداری برگزار می‌کردند موجب تعطیل شدن این حسینه‌ها و در نتیجه حذف مراسم عزاداری در این محله قدیمی شده است.
وی زمینه‌سازی برای آزادسازی زندانیان جرائم غیرعمد در استان خبر داد و گفت: امسال در نظر داریم با کمک‌های مردمی بتوانیم ۶ نفر از زندانیان جرائم غیر عمد را آزاد کنیم.

وی در پایان با اشاره به اینکه دو آسیب جدی به تک تک ما هست یکی دوری از خدا و قرآن و دیگری دنیاطلبی است، یادآور شد: ما دیگر نمی توانیم به مردم دروغ بگوییم کسانی که دلسوز نظام هستند نباید بگذارند معیارهای الهی رد جامعه کم رنگ شود و پایه دین را محکم کنیم.

علی اصغر حسینی، معاون پژوهشی ستاد احیای امر به معروف استان نیز در ادامه گفت: دشمنان درصددند تا با حذف مباحث انحرافی در عزاداری امام حسین(ع) زمینه جذب بیشتر مردم به این مراسمات را فراهم کنند.

وی با تأکید براینکه امروزه باید بحث عقلانیت بیشتر مورد توجه قرار گیرد، بیان کرد: برگزاری مراسم قمه زنی و گل گیران و بیهوش شدن در گل گیران را بیشتر مورد توجه قرار دهند.
حسینی راه برون رفت از شرایط کنونی میارزه با هر گونه آسیب دانست و گفت: مراسم قمه زنی و گل گیران بیجار شاید از روی علم و تخصصی صورت نگرفته باشد اما جزء اعتقادات مردم باشد.

محمود الله‌مرادی، دبیرستاد امر به معروف و نهی از منکر استان کردستان در ادامه این میزگرد اظهار کرد: در بحث مقابله با آسیب‌های عزاداری محرم کارهای خوبی صورت گرفته است و هر ساله شورای هیئات مذهبی مبلغان و مداحان را توجیه می‌کند.
وی افزود: دست‌های بیگانه‌ای در کار هست که قصد تنزل جایگاه والای امام حسین(ع) و توهین به عشق و ارادت مردم به نوه پیامبر(ص) را دارند که ما باید با کاهش آسیب‌های عزاداری محرم دست آن‌ها را کوتاه کنیم.
الله‌مرادی با اشاره به اینکه خون امام حسین(ع) چنان ارادتی در دل مؤمنان ایجاد کرده است که تا به امروز این حرارت در جریان بوده و تا قرن‌های بعد نیز ادامه دارد و دشمن به این حقیقت رسیده که تا زمانی که نامی از امام حسین(ع) باشد نمی تواند به نظام ضربه بزند.
وی با اشاره به اینکه ما خود نیز گاهی در اشاعه این آسیب تاثیر داریم، افزود: اگر در هیئتی یک آسیبی را دیدیم بدون در نظر گرفتن هیچ چیزی آن را گوش زد کنیم ما باید ضمن اینکه باید مشوق برای هیئات باشیم باید فرهنگ درست عزاداری را نیز ترویج کنیم.
دبیرستاد امر به معروف و نهی از منکر استان کردستان افزود: ما باید افرادی را انتخاب کنیم که روحیه انتقادکردن را داشته باشند نه اینکه اگر منکری را دیدند بگویند اشکالی ندارد.
وی با اعلام اینکه من به غذا دادن و پخش نذری با بستن خیابان مخالف هستم، یادآور شد: کار پخش نذری کار خوبی است اما باید آسیب آن را نیز در نظر بگیریم.