به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی آیین معرفی کتاب «هوش مصنوعی برای فراگیران (دانش آموزان و دانشجویان بیش از 500 دستور / هوش مصنوعی برای موفقیت‌های علمی» ترجمه دکتر پریسا ریاحی‌پور عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد و دکتر محسن بنی‌شریف که توسط سازمان ترویج مطالعه و نشر جهاد دانشگاهی استان چهارمحال و بختیاری منتشر شده است با حضور مترجمان، دانشجویان و علاقه‌مندان به کتاب در سالن دانشکده تعلیم و تربیت دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد با هدف آشنایی بیشتر دانشجویان و فراگیران با مفاهیم کاربردی هوش مصنوعی در زمینه‌های آموزشی و علمی برگزار شد.

پریسا ریاحی‌پور مترجم اول کتاب در این آیین، گفت: در عصری که هوش مصنوعی به‌سرعت در حال تغییر چهره آموزش و یادگیری است، ترجمه کتاب "هوش مصنوعی برای کلیه فراگیران" اثر الکس رایت ام‌بی‌ای، ضرورتی انکارناپذیر برای جامعه آموزشی فارسی‌زبان به‌ويژه دانشجويان و دانش آموزان محسوب می‌شود. ChatGPT  و ابزارهای مشابه هوش مصنوعی به‌سرعت در حال تبدیل شدن به بخشی جدایی‌ناپذیر از فرآیند یادگیری هستند. با این حال، اکثر منابع آموزشی در این زمینه به زبان انگلیسی بوده و دانش ‌آموزان و دانشجویان فارسی ‌زبان نیاز به راهنمایی جامع و عملی در زبان مادری خود دارند. این کتاب در واقع پلی است میان فناوری پیشرفته و نیازهای عملی فراگیران ایرانی.

وی گفت: یکی از اصلی‌ترین چالش‌های ترجمه این کتاب، انتقال مفاهیم فنی هوش مصنوعی به زبان فارسی بود. واژگانی مانند "platform"، “Prompt” “AI-powered tools"  و اصطلاحات تخصصی دیگر نیاز به معادل‌یابی دقیق داشتند. در این راستا، سعی شده است تا ضمن حفظ دقت علمی، زبانی ساده و قابل فهم برای همه سطوح استفاده شود. همچنین تطبیق مثال‌ها و کاربردهای ارائه شده با سیستم آموزشی ایران و نیازهای خاص دانش‌آموزان و دانشجویان فارسی‌زبان، از دیگر اولویت‌های این ترجمه بوده است. در اين كتاب منظور از پرامپت عبارت یا دستوری است که کاربر به ابزار هوش مصنوعی ارائه می‌دهد تا هدف یا درخواست خود را منتقل کند و در نتیجه، پاسخ مناسب و مرتبط دریافت نماید.

دربيشتر قسمت هاي این کتاب، واژه انگلیسی students به‌عنوان فراگیران ترجمه شده است. این انتخاب ترجمه به دلیل گستردگی مخاطبان هدف این اثر صورت گرفته است. در واقع واژه فراگیران در این کتاب در بیشتر موارد شامل دانشجویان دانشگاهی و تحصیلات تکمیلی و در برخی موارد ديگردر بر گيرنده دانش‌آموزان دبیرستانی مي باشد. به عبارت ديگر محتوای کتاب به گونه‌ای طراحی شده که بخش‌های اصلی بر روی نیازهای دانشجویان دانشگاهی و بخش‌های ديگر متمركز بر نيازهاي دانش ‌آموزان مقطع دبيرستان مي‌باشد.

در ادامه ریاحی‌پور گفت ارزش کتاب حاضر، اثری بی‌نظیر از الکس رایت ام‌بی‌ای است که با بیش از یک دهه تجربه در حوزه هوش مصنوعی و پیاده‌سازی سیستم‌های هوشمند، راهنمایی عملی و کاربردی برای مبتدیان فراهم کرده است. این اثر نه‌تنها می‌تواند فرآیند یادگیری را برای فراگیران ایرانی متحول سازد، بلکه با ارائه بیش از ۵۰۰ دستور کاربردی (پرامپت) برای استفاده از هوش مصنوعی، ابزاری قدرتمند برای موفقیت‌های علمی در اختیار دانش ‌آموزان و دانشجویان قرار می‌دهد. علاوه بر معرفی دستورها و پرامپت‌های کاربردی، این کتاب به آموزش راهکارهای اخلاقی و مسئولانه در استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی نیز می‌پردازد تا فراگیران بتوانند از این ابزارها به‌صورت آگاهانه و با رعایت اصول حرفه‌ای بهره‌مند شوند. ارزش این اثر در رویکرد جامع و عملی آن نهفته است که هم به جنبه‌های فنی و هم به جنبه‌های اخلاقی استفاده از هوش مصنوعی توجه دارد. این کتاب به‌عنوان یک راهنمای کامل، به فراگیران کمک می‌کند تا با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، مهارت‌های خود را در زمینه‌های مختلف تحصیلی تقویت كرده و در عین حال، از جایگزینی خلاقیت انسانی با ماشین جلوگیری کنند. همچنین، با توجه به پژوهش‌های میدانی نویسنده در زمینه پیاده‌سازی سیستم‌های هوش مصنوعی در صنایع گوناگون، محتوای این کتاب بر اساس پروتکل‌های استاندارد و ارزیابی‌شده در محیط‌های واقعی تدوین شده است که اعتبار و کاربردی بودن آن را دوچندان می‌کند. امیدواريم این ترجمه بتواند دریچه‌ای نو به روی فراگیران فارسي زبان بگشاید و آن‌ها را در مسیر بهره‌گیری هوشمندانه از فناوری‌های نوین یاری رساند. اما همواره بايد به خاطر داشت كه هوش مصنوعی باید بالی برای پرواز خلاقیت و چراغی برای راه یادگیری باشد، نه سایه‌ای برای جایگزینی انسان.

در ادامه محسن بنی‌شریف، مترجم دوم کتاب گفت: در این آیین به مباحث تئوری به‌صورت کوتاه پرداخته می‌شود. در ادامه، انواع پلتفرم‌های تولید محتوای متنی مانند ChatGPT، Copilot  و Bing معرفی شدند. در این میان، توضیح داده شد که Copilot به فیلترشکن نیاز ندارد و به راحتی در موبایل و وب در دسترس است. این ابزار در مرورگر Edge  قابل استفاده بوده و از چت جی‌بی‌تی 4 بهره می‌برد. در این بخش تأکید شد که برای دستیابی به خروجی دقیق از ابزارهایی مانند چت جی‌بی‌تی، نیاز به نوشتن پرامپت حرفه‌ای است. یک پرامپت دقیق و شفاف باعث درک عمیق‌تر دستور توسط هوش مصنوعی می‌شود. برای درک بهتر، مثالی با موضوع نحوه کاهش وزن ارائه شد که سه پرامپت متفاوت به نمایش درآمد. نتایج نشان دادند که هرچقدر دستورات واضح‌تر و جزئی‌تر باشند، خروجی‌ها دقیق‌تر و کاربردی‌تر خواهند شد. در این مثال، عواملی مانند قد، سن، وضعیت ورزشی و هدف کاربر در پرامپت ذکر شد که تأثیر بسیار زیادی در دقت نتایج داشت.

شرح اهداف تخصصی:

       آشنایی با آخرین پژوهش‌های بین‌المللی در مورد کار با هوش مصنوعی ChatGPT

• بررسی جدیدترین مطالعات و دستاوردهای جهانی در زمینه استفاده از ChatGPT.
• آشنایی با کاربردهای نوین هوش مصنوعی در تولید محتوا و بهینه‌سازی فرآیندها.

·  آشنایی با پرامپت‌نویسی پیشرفته با سایت ChatGPT Prompt Generator

• یادگیری استفاده از ابزارهای کمکی برای تبدیل پرامپت‌های ساده به پرامپت‌های حرفه‌ای.
• ارتقای دقت و کیفیت پاسخ‌های دریافتی از هوش مصنوعی.

     نحوه پرامپت‌نویسی:

1. پرامپت‌نویسی هوش مصنوعی:

  دانشجویان با ابزارهایی مانند  ChatGPT Prompt Maker آشنا شدند که پرامپت‌های اولیه را به پرامپت‌های حرفه‌ای‌تر تبدیل می‌کند. همچنین تأکید شد که پرامپت‌های انگلیسی به دلیل دقت بیشتر در پردازش، نتایج بهتری می‌دهند. برای دانشجویان و علاقمندانی که تسلط کافی بر زبان انگلیسی ندارند، پیشنهاد شد ابتدا از  Google Translate برای ترجمه پرامپت استفاده کرده و سپس آن را در ابزار هوش مصنوعی وارد کنند.

2. پرامپت‌نویسی انسانی:
مبانی یک پرامپت خوب در قالب مؤلفه‌های زیر آموزش داده شد:

 شخصیت‌دهی: برای بهبود خروجی، به هوش مصنوعی شخصیت مشخصی داده شود. مثلاً اگر مشکل خودرو داریم، هوش مصنوعی را به‌عنوان یک تعمیرکار فرض کنیم یا برای نوشتن رژیم غذایی، آن را کارشناس تغذیه معرفی کنیم.

توضیح وضعیت موجود: جزئیات مرتبط با موضوع مانند قد، وزن، شرایط خاص و اهداف مورد نظر در پرامپت ذکر شود. برای مثال، هدف "کاهش یک کیلو وزن در 5 روز" به‌صورت شفاف ارائه گردد.

دستوردهی: دستورات باید با فعل امر شروع شوند. همچنین می‌توان چندین دستور را در یک پرامپت گنجاند و از نقطه‌ویرگول (؛) برای جداسازی دستورات استفاده کرد.

الگودهی: توضیح ساختار متن یا ارائه نمونه مشابه به هوش مصنوعی کمک می‌کند تا خروجی دقیق‌تری تولید کند. به‌عنوان مثال، برای درخواست نوشتن رزومه، می‌توان بخش‌های مختلف رزومه (مانند اطلاعات تماس، تجربیات شغلی و مهارت‌ها) را تشریح کرد.

  فرمت متن: مشخص کردن نوع قالب خروجی مانند ایمیل، پاراگراف، لیست و غیره.

 لحن نوشتار: تعیین لحن متن مانند رسمی، غیررسمی، خوشبینانه، دوستانه و غیره بر اساس نیاز کاربر.

در پایان این بخش، یک پرامپت کامل که شامل تمام مؤلفه‌های ذکر شده بود، به‌عنوان نمونه ارائه شد تا دانشجویان درک دقیقی از نحوه پرامپت‌نویسی به دست آورند.

در ادامه پریسا ریاحی‌پور عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد و مترجم کتاب ضمن تشکر از انتشارات جهاد دانشگاهی استان، اظهار کرد: در جهانی که فناوری با شتابی بی سابقه دگرگون می‌شود، هوش مصنوعی برای فراگیران پلی است میان یادگیری سنتی و آینده‌ای هوشمند. این کتاب با بیش از ۵۰۰ دستور(پرامپت)  کاربردی ویژه ChatGPT و دیگر ابزارهای هوش مصنوعی، به دانش آموزان و دانشجویان کمک می‌کند تا فرآیند مطالعه، تحقیق و نگارش علمی خود را متحول سازند. از برنامه‌ریزی دقیق مطالعاتی گرفته تا خلق ایده‌های نو، این راهنمای جامع، شما را گام به گام با روش‌های عملی، استاندارد و اخلاقی استفاده از فناوری‌های نوین همراه می‌کند. تجربه بیش از یک دهه فعالیت نویسنده در پیاده‌سازی سیستم‌های هوشمند، این اثر را به منبعی معتبر و الهام‌بخش برای همه فراگیران تبدیل کرده است که می‌خواهند در مسیر موفقیت علمی، با هوش مصنوعی هم‌قدم شوند.

مترجم دوم کتاب در پایان گفت: جمع‌بندی و نتایج مورد انتظار: آشنایی کلی با مبانی کار با هوش مصنوعی و ابزارهای کاربردی مانند ChatGPT و Copilot.درک اهمیت پرامپت حرفه‌ای برای دریافت نتایج دقیق و کارآمد از هوش مصنوعی.

توانایی پرامپت‌نویسی به دو روش:پرامپت‌نویسی هوش مصنوعی با ابزارهای کمکی مانند ChatGPT Prompt Maker.. پرامپت‌نویسی انسانی با توجه به مؤلفه‌های شخصیت‌دهی، دستوردهی، الگودهی و غیره.

1. توانایی استفاده از ابزارهای جانبی مانند Google Translate برای تبدیل پرامپت فارسی به انگلیسی.

2. ارتقای مهارت شرکت‌کنندگان در نوشتن پرامپت‌های دقیق برای حل مسائل آموزشی و پژوهشی

آشنایی با روش‌های بهبود ساختار و لحن متن برای کاربردهای مختلف مانند نوشتن ایمیل یا محتوای رسمی.

 درپایان این آیین دانشجویان به پرسش و پاسخ پرداختند.